Oblężenie Sarajewa. „Snajperskie safari” pod lupą włoskiej prokuratury

Oblężenie Sarajewa rozpoczęło się w 1992 roku, gdy Bośniacy w referendum wybrali niezależność od Jugosławii. Mimo międzynarodowego uznania niepodległości Bośni i Hercegowiny, jugosłowiańska armia zajęła miasto.

Oblężenie prowadzone przez serbską armię, w szeregach której byli też bośniaccy Serbowie, trwało cztery lata – zginęło w tym czasie ok. 11 tysięcy osób.

„Snajperskie safari” w Sarajewie. Ustalenia dziennikarskiego śledztwa

Według śledztwa przeprowadzonego przez włoskiego dziennikarza Ezio Gavazzeniego, wojenny koszmar miał posłużyć bogatym i wpływowym ludziom do „snajperskiego safari„, czyli strzelania do cywilów. Umożliwiały to łapówki wręczane snajperom z serbskiej armii, którzy prowadzili bogaczy na zajmowane przez siebie pozycje, skąd strzelali do mieszkańców oblężonego miasta.

Choć doniesienia o podobnych praktykach pojawiały się już wcześniej, po śledztwie dziennikarza prokuratura w Mediolanie wszczęła w tej sprawie śledztwo, mające na celu ustalenie tożsamości Włochów dokonujących zabójstw na terenie byłej Jugosławii.

Wśród dowodów zebranych przez Gavazzeniego są m.in. zeznania jednego z byłych bośniackich oficerów wywiadu. Według niego Bośniacy przekazali informacje o zbrodniczej „turystyce” włoskiemu wywiadowi w 1994 roku i po kilku miesiącach ten proceder został powstrzymany. Swój raport w tej sprawie przygotowała także burmistrz Sarajewa Benjamina Karić.

„Ochotnicy” mieli lecieć z włoskiego Triestu, znajdującego się nieco ponad 600 kilometrów od Sarajewa. Po wylądowaniu na lotnisku w Belgradzie byli transportowani na wzgórza wokół miasta do miejsc, w których ukrywali się snajperzy. Choć dominującą nacją wykorzystującą oblężenie do sadystycznej zabawy w wojnę byli Włosi, w zbrodniczym procederze brali też udział obywatele innych państw, łącznie ponad sto osób.

Strzelanie do cywilów za pieniądze. „Dla rozrywki i satysfakcji”

Włoski dziennikarz przekazał gazecie „La Repubblica”, że koszt miał wynosić ok. 100 tysięcy euro, biorąc pod uwagę obecną wartość waluty. Stawki miały się różnić w zależności od tego, czy strzelano do dzieci, kobiet czy mężczyzn.

– Nie było żadnych motywacji politycznych ani religijnych. Byli to bogaci ludzie, którzy jeździli tam dla rozrywki i osobistej satysfakcji – tłumaczy Gavazzeni.

– Byli tam Niemcy, Francuzi, Anglicy i inni. To ludzie ze wszystkich krajów zachodnich, którzy płacili duże sumy pieniędzy za to, żeby tam trafić i strzelać do cywilów – dodał.

Swoje motywacje Ezio Gavazzeni tłumaczy obejrzeniem w 2022 roku filmu „Sarajevo Safari” w reżyserii słoweńskiego reżysera Mirana Zupanicia. W produkcji na temat „polowań” mówił jeden z byłych serbskich żołnierzy.

Ustaleń Włocha nie potwierdzają brytyjscy wojskowi, którzy służyli w Sarajewie, cytowani anonimowo przez BBC. Ich zdaniem nie było żadnej „turystyki snajperskiej” głównie ze względu na trudności logistyczne. Jeden z żołnierzy stwierdził też, że strzelanie do cywilów to „miejska legenda„.

Źródła: „The Guardian”, BBC