Co zrobić ze skoszoną trawą? Jak wykorzystać pokos w ogrodzie?

Czy skoszona trawa zakwasza ziemię?

Czy skoszona trawa naprawdę zakwasza glebę, czy to tylko kolejny ogrodniczy mit? Wielu działkowców powtarza, że pozostawienie jej na murawie to prosta droga do pojawienia się mchu i spadku kondycji roślin. Prawda, jak to często bywa, leży pośrodku. Zakwaszenie rzeczywiście może wystąpić, jeśli świeża trawa zalega na murawie grubymi, wilgotnymi warstwami, ponieważ wtedy zaczyna gnić. Wówczas w procesie rozkładu uwalniane są kwasy organiczne, które lokalnie obniżają odczyn. To jednak efekt przejściowy i ograniczony przestrzennie, a nie długotrwała degradacja gleby.

Zupełnie inaczej działa mulczowanie – równomierne rozsypywanie rozdrobnionej trawy po powierzchni trawnika lub grządek. W takiej formie pokos nie zakwasza ziemi, ale dostarcza łatwo przyswajalnego azotu, poprawia strukturę gleby i sprzyja rozwojowi pożytecznych organizmów glebowych. Badania opublikowane w 2025 roku w „Air, Soil and Water Research” wykazały, że ta metoda zwiększa zdolność gleby do infiltracji wody, zwłaszcza w miejscach o niskiej przepuszczalności, co ma ogromne znaczenie w obliczu coraz częstszych okresów suszy.

Naukowe potwierdzenie korzyści płynących z właściwego wykorzystania pokosu znajdziemy również w pracy naukowców z Boston University School of Public Health z 2023 roku, która udowadnia, że kompost z odpadów zielonych, w tym trawy, obniża zawartość metali ciężkich i innych zanieczyszczeń w glebach miejskich, co przekłada się na bezpieczeństwo żywności. Inne badanie, przeprowadzone m.in. przez Beijing Academy of Science and Technology dowodzi, że biochary (biomasa podgrzewana w warunkach ograniczonego dostępu tlenu) z trawy skutecznie wiążą azotany, ograniczając ich wymywanie i chronią wody powierzchniowe przed nadmiernym wzbogacaniem wód (jezior, rzek, stawów, mórz) w substancje odżywcze.

Co zrobić ze skoszoną trawą? Jaki to odpad?

Skoszona trawa w świetle polskich przepisów to bioodpad biodegradowalny, oznaczony kodem 20 02 01. Nie wolno wrzucać jej do pojemnika na odpady zmieszane ani porzucać w lesie czy rowie – takie praktyki są nielegalne i mogą zostać ukarane mandatem w wysokości 500 zł. Najprostsze i zgodne z prawem rozwiązanie to wyrzucenie jej do brązowego pojemnika lub worka na bioodpady, które w większości gmin odbierane są według harmonogramu i trafiają do instalacji przetwarzających je na kompost lub biogaz. Trawa zmieszana z ziemią to już inna kategoria odpadu i może nie zostać przyjęta w PSZOK-u.

Z ogrodniczego punktu widzenia wyrzucanie świeżego pokosu to marnowanie cennego surowca. W przydomowym kompostowniku, po zmieszaniu z „brązami” – liśćmi, drobnymi gałązkami, tekturą – trawa zamienia się w próchniczny kompost poprawiający strukturę gleby, jej nawodnienie i zasobność w składniki pokarmowe. Badania naukowców z Boston University School of Public Health, potwierdzają, że taki kompost ogranicza konieczność stosowania nawozów mineralnych, a tym samym zmniejsza ryzyko kumulacji pestycydów i metali ciężkich w plonach. W skali przemysłowej trawa może być też współfermentowana z innymi substratami w biogazowniach, zwiększając uzysk metanu, ale w ogrodzie jej największą wartością jest rola naturalnego nawozu.

Alternatywą dla kompostowania jest mulczowanie – rozsypywanie podsuszonej trawy wokół roślin. Taka ściółka ogranicza parowanie wody, hamuje rozwój chwastów i stopniowo uwalnia azot. Można też przygotować gnojówkę: zalać trawę wodą, odstawić na kilkanaście dni i po rozcieńczeniu podlewać rośliny. Choć zapach bywa intensywny, efekt w postaci bujnego wzrostu jest wart zachodu. W ogrodach permakulturowych to jedno z najczęściej stosowanych rozwiązań, ponieważ zamyka obieg materii na miejscu.

Patrząc szerzej, każde zagospodarowanie trawy na miejscu zmniejsza ilość bioodpadów trafiających na składowiska, a tym samym emisję metanu – gazu cieplarnianego wielokrotnie silniejszego od C02. A jeśli masz zwierzęta roślinożerne, wysuszony pokos może stać się wartościową paszą.