Program „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” w module „Dostępne mieszkanie” został stworzony, aby wspierać osoby z niepełnosprawnościami w zmianie miejsca zamieszkania na lokal wolny od barier architektonicznych. Inicjatywa, realizowana przez PFRON, wpisuje się w szersze działania rządu na rzecz zwiększenia niezależności osób z ograniczoną mobilnością.
Kwoty dofinansowania do mieszkania i zakres wsparcia
W II kwartale 2025 roku maksymalna kwota dofinansowania w ramach modułu „Dostępne mieszkanie” wynosi do 160 588 zł w przypadku mieszkań w Warszawie. W innych regionach kwoty są niższe, np. 101 228 zł w Łodzi, czy 79 999 zł w mniejszych miejscowościach województwa opolskiego.
Wysokość wsparcia zależy od lokalizacji i jest obliczana na podstawie wskaźników BGK. Dofinansowanie obejmuje dopłaty do zakupu lub zamiany mieszkania na lokal pozbawiony barier architektonicznych, umożliwiający osobie na wózku samodzielne wyjście na poziom zero.
Przyznanie środków wymaga spełnienia określonych kryteriów formalnych. Najważniejsze z nich to:
-
kryterium mieszkaniowe: obecne miejsce zamieszkania musi mieć bariery architektoniczne uniemożliwiające samodzielne wyjście na poziom zero (np. brak windy, strome schody). Wnioskodawca musi mieć tytuł prawny do lokalu (własność lub spółdzielcze prawo);
-
kryterium zdrowotne: wnioskodawca powinien posiadać orzeczenie o niepełnosprawności lub znacznym stopniu niepełnosprawności z tytułu narządu ruchu, uniemożliwiające poruszanie się bez wózka inwalidzkiego;
-
kryterium dokumentacyjne: orzeczenie o niepełnosprawności, dokumentacja fotograficzna barier, dowód własności lub prawa do lokalu oraz oświadczenie o nowym miejscu zamieszkania.
Kwota dofinansowania w ramach programu „Dostępne mieszkanie” jest obliczana jako różnica między ceną mieszkania, które kupuje beneficjent, a ceną sprzedawanego lokalu, z zastrzeżeniem, żekwota wsparcia nie przekroczy iloczynu 15 m² i ceny za metr kwadratowy ustalonej przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Przy kalkulacji uwzględnia się kwartał zakupu oraz lokalizację nowego mieszkania.
Kwoty wsparcia są podawane w złotówkach i zaokrąglane według standardowych zasad matematycznych. Aktualne stawki obowiązują do 30 czerwca 2025 roku.
Limity dopłat w konkretnych miastach
Kwoty dofinansowania w programie „Dostępne mieszkanie” odzwierciedlają regionalne różnice w kosztach mieszkań. Przykładowo w II kwartale 2025 roku maksymalna dopłata wynosi:
-
Warszawa – 160 588 zł,
-
Łódź – 101 228 zł,
-
Wrocław – 152 745 zł,
-
Gdańsk – 144 285 zł,
-
Olsztyn – 148 365 zł,
-
Kraków – 134 925 zł,
-
Poznań – 132 825 zł,
-
Białystok – 124 425 zł.
Najniższe kwoty dotyczą mniejszych miejscowości, np. w powiecie kieleckim wynoszą 83 475 zł, a w powiecie zielonogórskim – 85 905 zł. Program uwzględnia zarówno metropolie, jak i obszary wiejskie, zapewniając elastyczność w finansowaniu zmiany mieszkania na wolne od barier architektonicznych.
Jak złożyć wniosek o dofinansowanie do mieszkania?
Proces rozpoczyna się od zgłoszenia wniosku, który odbywa się za pośrednictwem Systemu Obsługi Wsparcia (SOW) dostępnego na stronie sow.pfron.org.pl.
Wypełnienie formularza wymaga podania szczegółowych informacji o obecnym miejscu zamieszkania, w tym istniejących barierach architektonicznych, oraz o docelowym lokalu, który ma być wolny od takich przeszkód. Wnioskodawcy mogą liczyć na opcjonalne wsparcie urzędów powiatowych.
Po złożeniu wniosku następuje etap weryfikacji dokumentów, w którym specjaliści PFRON oraz przedstawiciele samorządów powiatowych dokładnie sprawdzają kompletność i zgodność przedstawionych materiałów z wymaganiami programu.
Następnie przeprowadzana jest ocena merytoryczna, podczas której analizowane są zarówno techniczne aspekty obecnego miejsca zamieszkania, jak i zdrowotne przesłanki uzasadniające konieczność zmiany lokalu.
Ostatnim krokiem jest wydanie decyzji i wypłata środków. Po pozytywnej weryfikacji beneficjent otrzymuje informację o przyznaniu dofinansowania, a środki są przekazywane zgodnie z ustalonymi procedurami. Realizacja zmiany mieszkania podlega jednak kontroli ze strony PFRON, która ma na celu potwierdzenie, że nowe miejsce zamieszkania rzeczywiście spełnia wymóg braku barier architektonicznych i że wsparcie zostało wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem.
