Co przyczynia się do tempa i intensywności, z jakimi pożary trawią wystawione na suszę lasy? Naukowcy zwracają uwagę na czynniki, które łatwo można byłoby przeoczyć. Nowe badania wskazują, że uszkodzenia wywołane przez drążące w drewnie chrząszcze mogą ułatwiać jego zapłon i zwiększać emisję dwutlenku węgla podczas pożarów. Równocześnie infekcje grzybicze, takie jak te wywołane przez grzybicze Armillaria, przyczyniają się do obniżenia gęstości drewna, co jeszcze bardziej zwiększa jego palność.
Opublikowane właśnie badanie pokazuje, że ataki chrząszczy drążących w martwym drewnie mogą sprawić, że drewno staje się bardziej podatne na spalanie. Eksperyment polegał na symulacji naturalnych uszkodzeń – wiercenie otworów w drewnie analogicznych do tych wykonanych przez owady – co doprowadziło do dłuższego czasu spalania oraz zwiększenia emisji tlenku węgla i CO₂.
W kolejnych badaniach, autorzy skoncentrowali się na wpływie dziur w drewnie – zarówno poprzecznych, jak i podłużnych – na jego palność. Wyniki eksperymentu wykazały, że otwory pozostawione przez chrząszcze poprawiają wentylację wewnątrz martwego drewna, co sprzyja dłuższemu procesowi spalania, a w konsekwencji zwiększa całkowitą utratę masy drewna podczas spalania. Te zmiany strukturalne mają bezpośredni wpływ na ilość emitowanego dwutlenku węgla, co stanowi istotny element globalnego cyklu węglowego.
Jednocześnie wcześniejsze badania dotyczące infekcji grzybiczej wywołanej przez Armillaria na przykładzie sosny Pinus nigra wykazały, że obecność tego patogenu znacząco wpływa na własności drewna. Infekcja powoduje degradację struktury komórkowej, zmniejszając gęstość drewna, co ułatwia jego zapłon i przyspiesza spalanie. Wyniki eksperymentalne jednoznacznie pokazują, że drewno zarażone Armillaria traci masę szybciej i wydziela większe ilości CO₂ podczas pożaru.
Biologiczne mechanizmy zwiększające palność drewna
Interakcja między uszkodzeniami mechanicznymi wywołanymi przez chrząszcze a działaniem patogenów grzybiczych stwarza sytuację, w której martwe drewno staje się niezwykle palne. Otwory w drewnie zwiększają wymianę gazową, a jednocześnie infekcja Armillaria przyspiesza proces dezintegracji tkanki drzewnej. W rezultacie, podczas pożaru, drewno traci większą część masy, co przekłada się na wyższą emisję CO₂. Takie zjawisko ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia procesów zachodzących podczas pożarów i ich wpływu na globalny bilans węglowy.
Co z tego wynika? Przede wszystkim to, że strategie zapobiegania pożarom powinny uwzględniać wpływ naturalnych procesów biologicznych, takich jak ataki owadów i infekcje grzybicze, na właściwości drewna.
Monitorowanie aktywności chrząszczy oraz ocena stanu zdrowotnego drzew mogą pomóc w przewidywaniu intensywności pożarów oraz emisji CO₂, co z kolei pozwoli na lepsze planowanie działań prewencyjnych. Naukowcy podkreślają, że zrozumienie tych procesów jest kluczowe dla ochrony środowiska i ograniczenia wpływu zmian klimatycznych na ekosystemy leśne.
