Matura 2024. Język polski – poziom podstawowy. Arkusz CKE i odpowiedzi

Poniżej publikujemy arkusz CKE i zaproponowane przez naszego eksperta rozwiązania. 

Poniżej proponowany konspekt naszego eksperta:

Wstęp: Definicja buntu (przeciwstawianie się normom społecznym, zasadom, systemowi politycznemu, rządzącym).

Teza: Bunt ściąga na człowieka dotkliwe konsekwencje niezależnie od przyczyn, które bunt ten wywołały.

Argument 1: Nawet jeśli ktoś się buntuje ze szlachetnych pobudek, taka osoba może zostać ukarana.

Przykład 1: Prometeusz z „Mitologii” autorstwa Jana Parandowskiego buntował się przeciwko hegemonii bogów, wykradł Hefajstosowi ogień i oszukał Dzeusa, za co został ukarany przykuciem do skał Kaukazu i powtarzającym się wydziobywaniem wątroby przez drapieżnego ptaka.

Kontekst 1: Od działań mitologicznego Prometeusza powstała nazwa altruistycznej postawy łączącej się z buntem przeciw wyższej instancji: prometeizm. To określenie służy nam dzisiaj m.in. do nazwania postawy Konrada z III części „Dziadów”, który jest gotów poświęcić się dla Polaków i zarazem buntuje się w Wielkiej Improwizacji przeciwko Bogu.

Argument 2: Ci, którzy buntują się, aby być szczęśliwszymi ludźmi i wolnymi jednostkami, zostają stłamszeni przez autorytarny system.

Przykład 2: Winston i Julia, bohaterowie powieści dystopijnej „Rok 1984” George’a Orwella, buntują się przeciw władzom Oceanii, w której przyszło im żyć. Wbrew prawu nawiązują relację romantyczną i poszukują śladów działalności opozycyjnej, za co ostatecznie trafiają do Ministerstwa Miłości, gdzie są torturowani tak długo, aż nie zaakceptują w pełni narzuconej im władzy politycznej.

Kontekst 2: „Rok 1984” to dystopia, czyli literacka wizja przyszłości, której obawiał się autor. Orwell był osobą zaangażowaną w różne oddolne ruchy polityczne i żywo interesował się mechanizmami władzy. W swojej powieści przestrzega właśnie przed nimi: manipulacją językową, sterowaniem opinią publiczną i ludzkimi emocjami, co w ostateczności prowadzi do dehumanizacji i stłamszenia wszelkiej woli buntu.

Zakończenie: Podsumowanie rozważań i sparafrazowanie tezy (Ci, którzy nie godzą się na zastane normy i prawa oraz próbują je zmieniać – cierpią).

Wstęp: Definicja kształtowania człowieka (formowanie się poglądów, budowanie świata wartości, kształtowanie charakteru).

Teza: Wpływ bliskiej osoby ma ogromny wpływ na kształtowanie się tożsamości człowieka.

Argument 1: Perswazja osoby, która jest nam bliska, może zniekształcić nasz świat wartości.

Przykład 1: Lady Makbet, żona tytułowego Makbeta z tragedii Szekspira, miała niebagatelny wpływ na poczynania bohatera. To nie tylko przepowiednia wiedźm, ale i namowy Lady Makbet sprawiły, że ten szlachetny rycerz został mordercą i władza stała się dla niego ważniejsza niż lojalność wobec króla Dunkana.

Kontekst 1: femme fatale – tak nazywamy figurę kobiecą, która destruktywnie wpływa na zakochanego w niej mężczyznę; tak też można nazwać Lady Makbet, która przywodzi męża do grzechu, sama też jest żądna władzy i gotowa do zbrodniczych czynów.

Argument 2: Relacja z ukochaną osobą może być tak ważna w życiu człowieka, że przyczynia się do doskonalenia charakteru.

Przykład 2: Andrzej Kmicic, główny bohater „Potopu” Henryka Sienkiewicza, to znany w okolicy młody szlachcic, który jednak ma w sobie wiele porywczości i żyłkę awanturniczą. Gdy traci dobre imię, odwraca się od niego także ukochana – przyobiecana mu Oleńka Billewiczówna. Kmicic zmienia się na lepsze nie tylko dla dobra ojczyzny i wiary, aby bronić klasztoru na Jasnej Górze i ukochanego króla, ale też aby zasłużyć na względy wybranki swojego serca.

Kontekst 2: Sienkiewicz pisał „ku pokrzepieniu serc” Polaków pod zaborami, aby przydać im otuchy i pokazać, że nawet największe wady można wykorzenić, by działać na rzecz ojczyzny. Oleńka Billewiczówna jest nie tylko piękną dziewczyną, ale też patriotką o czystym sercu. To postać, która sama wiele w fabule nie robi ani nie mówi, ale jako symbol szlacheckich wartości ma motywować do priorytetyzowania dobra narodu.

Zakończenie: podsumowanie rozważań i sparafrazowanie tezy (bliskie, ukochane osoby mogą wpływać na człowieka budująco albo destrukcyjnie, w obu przypadkach mają przemożny, tożsamościotwórczy wpływ).

Matura 2024 z języka polskiego na poziomie podstawowym przeprowadzana jest – jak już wspomnieliśmy – w dwóch formułach. Formuła 2015 dostosowana jest do wymogów egzaminacyjnych dotyczących uczniów, którzy uczyli się w gimnazjum. 

Natomiast formuła 2023 uwzględnia zmiany w systemie po likwidacji gimnazjów. Dotyczy ona absolwentów czteroletniego liceum oraz pięcioletniego technikum. Zdecydowana większość absolwentów będzie zdawać maturę na nowych zasadach.

W przypadku obydwu formuł mamy do czynienia z progiem zdawalności. Aby zdać egzamin maturalny 2024 z języka polskiego na poziomie podstawowym abiturient musi uzyskać z niego co najmniej 30 procent możliwych do zdobycia punktów.

Matura z języka polskiego w 2024 roku w formule 2023 składa się z trzech części. Pierwsza to język polski w użyciu, która obejmuje czytanie ze zrozumieniem, argumentowanie, znajomość zasad i posługiwanie się poprawną polszczyzną oraz notatkę syntetyzującą. Są to głównie zadania otwarte.

Druga część obejmuje test historycznoliteracki, w którym sprawdzana jest znajomość problematyki lektur obowiązkowych. Trzecia – ostatnia część egzaminu – to wypracowanie.

Dla osób, które z różnych, uzasadnionych przyczyn nie mogą w majowym terminie podejść do matury, przewidziano termin dodatkowy: od 3 do 17 czerwca 2024 roku. Jeśli chodzi o egzaminy poprawkowe, będą one przeprowadzane w dniach od 20 do 21 sierpnia 2024 roku.

Wyniki matury 2024 zostaną ogłoszone w całym kraju 9 lipca. Rezultaty egzaminu poprawkowego absolwenci poznają 10 września 2024 roku. 

Najnowsze informacje dotyczące matury 2024 znajdziesz w naszym raporcie specjalnym – kliknij!

Bądź na bieżąco i zostań jednym z ponad 200 tys. obserwujących nasz fanpage – polub Interia Wydarzenia na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!