W poniedziałek przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii. Tegorocznymi laureatami zostali Daron Acemoglu, Simon Johnson i James Robinson, którzy „pomogli nam zrozumieć różnice w dobrobycie między narodami”.
Laureaci „wykazali znaczenie instytucji społecznych dla dobrobytu danego kraju”. Jak przekazano w oświadczeniu, „społeczeństwa o słabych rządach prawa i instytucjach wykorzystujących ludność nie generują wzrostu ani zmian na lepsze”, a badania ekonomistów pomagają zrozumieć, dlaczego tak się dzieje.
Nagroda Nobla z ekonomii. Wyłoniono laureatów
Z badań tegorocznych laureatów Nagrody Nobla wynika, że różnica w dochodach między najbogatszymi i najbiedniejszymi krajami jest trwała – chociaż najbiedniejsze kraje stały się bogatsze, nie doganiają tych najbardziej zamożnych. Dlaczego? Ekonomiści Daron Acemoglu, Simon Johnson i James A. Robinson znaleźli nowe i przekonujące dowody na jedno z wyjaśnień tej utrzymującej się luki – różnice w instytucjach społecznych.
„Wprowadzenie bardziej inkluzywnych instytucji, mniejszego wydobycia i rządów prawa przyniosłoby długoterminowe korzyści” – czytamy. Pytaniem pozostaje natomiast, dlaczego elity nie zastąpią istniejącego systemu gospodarczego? Komitet Noblowski podkreślił, że opracowany przez laureatów model wyjaśniający okoliczności, w których instytucje polityczne są tworzone i zmieniane, składa się z trzech elementów:
Pierwszym z nich jest konflikt dotyczący sposobu alokacji zasobów i tego, kto posiada władzę decyzyjną w społeczeństwie (elita czy masy). Drugim jest to, że masy czasami mają możliwość sprawowania władzy poprzez mobilizowanie i zagrażanie elicie rządzącej; władza w społeczeństwie jest zatem czymś więcej niż tylko mocą podejmowania decyzji. Trzecim z kolei jest problem zaangażowania, który oznacza, że jedyną alternatywą dla elity jest przekazanie władzy decyzyjnej społeczeństwu.
Nagrody Nobla 2024. Tegoroczni laureaci
Tegoroczny tydzień noblowski rozpoczął się w miniony poniedziałek od wyłonienia laureatów w dziedzinie medycyny. Nagrodę Nobla otrzymali biolodzy Victor Ambros i Gary Ruvkun za odkrycie mikroRNA – nowej klasy maleńkich cząsteczek RNA, które odgrywają kluczową rolę w regulacji genów. W uzasadnieniu Komitet Noblowski podkreślił, że przełomowe odkrycie Ambrosa i Ruvkuna ujawniło zupełnie nową zasadę regulacji genów, która okazała się niezbędna dla organizmów wielokomórkowych, w tym ludzi.
Z kolei w dziedzinie fizyki Nagrodę Nobla otrzymali John J. Hopfield i Geoffrey E. Hinton, których nagrodzono za fundamentalne odkrycia i wynalazki, które umożliwiają uczenie maszynowe za pomocą sztucznych sieci neuronowych.
Nobel z chemii trafił do Davida Bakera oraz Demisa Hassabisa i Johna M. Jumpera. Komitet podkreślił w uzasadnieniu, że „dzięki tegorocznym laureatom nagrody w dziedzinie chemii praca, która kiedyś zajmowała lata, teraz zajmuje zaledwie kilka minut”.
Laureatką Nagrody Nobla z literatury została Han Kang, autorka z Korei Południowej. Komitet Noblowski przyznał jej wyróżnienie „za intensywną prozę poetycką, która konfrontuje się z historycznymi traumami i obnaża kruchość ludzkiego życia„.
W ubiegłym tygodniu przyznano również pokojową Nagrodę Nobla, która trafiła do japońskiej organizacji Nihon Hidankyo. Nagroda została przyznana za wysiłki na rzecz świata wolnego od broni jądrowej.
Bądź na bieżąco i zostań jednym z ponad 200 tys. obserwujących nasz fanpage – polub Interia Wydarzenia na Facebooku i komentuj tam nasze artykuły!
