„Wyrok TK nie może spowodować utraty mocy obowiązującej orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wydanego w sprawie przeciwko Polsce ani uchylić obowiązku wykonania takiego orzeczenia przez polskie instytucje państwowe” – zaznaczył Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek w swoim stanowisku do Trybunału Konstytucyjnego.
KRS chce zająć się wyrokami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. RPO zabrał głos
W kwietniu Krajowa Rada Sądownictwa informowała, że zaskarżyła do TK przepis Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a także przepis Regulaminu ETPC, zobowiązujące Polskę do wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w zakresie nakładającym na Polskę m.in. obowiązek zmian ustaw dotyczących procedury powoływania sędziów i ustroju sądów.
Według KRS „zasadniczym problemem konstytucyjnym jest stan prawny, w którym normy prawa międzynarodowego, wiążące RP, zobowiązują do działania wbrew Konstytucji RP, co zostało wprost stwierdzone ostatecznymi i powszechnie obowiązującymi wyrokami TK”.
Zdaniem Rady podważanie przez ETPC legalności, niezawisłości lub bezstronności sędziego z uwagi na procedurę jego powołania i zakwestionowanie statusu ustrojowego KRS prowadzi też w konsekwencji do powstania dwóch „kategorii” sędziów, działających w odrębnych porządkach normatywnych, granice między którymi to kategoriami wytycza kryterium składu KRS z okresu procedury nominacyjnej.
RPO Marcin Wiącek w czerwcu poinformował o przystąpieniu do tej sprawy, zaś w czwartek na stronie Rzecznika zamieszczono stanowisko przekazane przez niego do TK.
Marcin Wiącek: TK nie ma odpowiednich kompetencji
Według Rzecznika wniosek KRS „jest pozornie sformułowany jako wniosek o stwierdzenie niekonstytucyjności aktów normatywnych, tj. przepisów EKPC i Regulaminu ETPC”.
„Jednak lektura jego uzasadnienia świadczy w sposób oczywisty o tym, że w rzeczywistości wniosek zmierza do podważenia niektórych wyroków ETPC przeciwko Polsce” – zaznaczono w komunikacie na stronie Biura RPO. Chodzi m.in. o wyroki w sprawach stwierdzających: nieprawidłowości w powołaniach niektórych sędziów SN po 6 marca 2018 r., nieprawidłowość wyboru sędziego Trybunału Konstytucyjnego oraz wyroku ETPC w sprawie Lecha Wałęsy – z powodu wydania go w składzie bez udziału sędziego z Polski.
„Kontrola konstytucyjności orzeczeń trybunałów międzynarodowych stanowi odmienną kompetencję od kontroli konstytucyjności przepisów prawa. Kompetencja TK do kontroli przepisów prawa wynika z art. 188 Konstytucji RP. Nie ma natomiast przepisu upoważniającego Trybunał do kontroli orzeczeń trybunałów międzynarodowych – kompetencji zaś w polskim porządku prawnym nie wolno domniemywać” – zaznaczył RPO.
RPO wnosi o umorzenie sprawy zainicjowanej przez KRS
Ponadto – jak argumentuje RPO – niedopuszczalne jest zaskarżenie do TK przepisów Regulaminu ETPC. „Przedmiotem wniosku do TK może być bowiem wyłącznie ustawa, umowa międzynarodowa, lub przepis prawa wydany przez centralny organ państwa” – przypomniał Wiącek.
„Ewentualny wyrok TK uwzględniający wniosek KRS nie doprowadzi do oczekiwanego skutku, czyli uchylenia ciążącego na polskich sądach i innych organach władzy publicznej obowiązku wykonywania niektórych orzeczeń ETPC” – zaznaczył RPO.
Dlatego – według Wiącka – sprawa ta powinna zostać przez TK umorzona z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku.
TK nie wyznaczył na razie terminu rozpoznania tego wniosku Krajowej Rady Sądownictwa.
