– Powołałem już dwie komisje. Jedna rozeznaniowo-rozwojowa, audytowa, która już działa, a w ostatnią sobotę ukonstytuowała się Komisja ds. wyjaśnienia i naprawy. Będzie zajmować się głównie tymi dotychczasowymi sytuacjami. Nakreśliliśmy mapę kilkunastu punktów, którymi trzeba się zająć. Pierwszy będzie dotyczyć seminarium sosnowieckiego. Zajmiemy się tą słynną aferą, która stoi u początku tego wszystkiego. Bo kiedy pojawiają się afery, to od razu przypina się ogon medialny do tego, co wydarzyło się ostatnio – mówi Interii bp Artur Ważny.
Jednym z wątków, który badać będzie komisja, dotyczy byłego rektora sosnowieckiego seminarium księdza Mariusza K.
Sosnowiec i skandal w diecezji. Biskup powołuje komisje
Ten w 2010 r., sprawując swoją funkcję, miał wdać się w szarpaninę w klubie LGBT, który miał odwiedzać regularnie. Po tym zdarzeniu pozostał jeszcze na stanowisku przez półtora roku.
Dopiero interwencja Watykanu sprawiła, że ksiądz K. przestał pełnić swoją funkcję. W efekcie działające w Krakowie sosnowieckie seminarium zostało rozwiązane i przeniesione do Częstochowy, do budynku archidiecezji częstochowskiej.
– Dla mnie jest to tajemnicza sprawa, nie do końca wyjaśniona. Nie mamy wniosków. On nie został ukarany. Dlaczego seminarium zostało przeniesione? Bo tego nie wiem. Jeżeli ktoś słucha, to zapraszam do współpracy. Myślę, że to jest początek – dodaje w rozmowie z Interią bp Ważny.
Diecezja sosnowiecka. Komisja po serii skandali
Komisja jest pokłosiem wydarzeń, jakie w ostatnich miesiącach dotknęły diecezję sosnowiecką. W sierpniu 2023 r. w mieszkaniu księdza Tomasza Z., znajdującym się na terenie parafii NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, odbywała się impreza o charakterze seksualnym, która wymknęła się spod kontroli.
Podczas niej jeden z uczestników zemdlał, a inny wezwał pogotowie. Ratownicy, którzy przyjechali na miejsce, mieli jednak problem z dostaniem się do środka. Dopiero interwencja policji pozwoliła medykom dostać się do wnętrza plebani. Ostatecznie Sąd Rejonowy w Dąbrowie Górniczej skazał księdza Z. na półtora roku więzienia. Duchowny był oskarżony m.in. o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości oraz nieudzielenie pomocy.
Tymczasem na początku października 2024 r., jak ustaliła Prokuratura Okręgowa w Sosnowcu, dwóch księży z diecezji sosnowieckiej zostało zatrzymanych. Rzeczniczka Prokuratury Okręgowej w Sosnowcu Dorota Pelon informowała, że przedmiotem postępowania są m.in. przestępstwa o charakterze seksualnym na szkodę małoletnich. Wobec jednego z księży zastosowano dozór policyjny, drugi na trzy miesiące trafił do tymczasowego aresztu.
Dodatkowo w marcu 2023 r. ksiądz z diecezji sosnowieckiej zabił młodego diakona, a potem sam odebrał sobie życie. Ksiądz Robert, który zaatakował, leczył się psychiatrycznie. Bywał agresywny, groził ludziom. Chciał zostać papieżem, dlatego kupował szaty dla kościelnych dostojników, przebierał się w nie i fotografował. Kiedy duchowny odstawił leki, jego stan się pogorszył. Prokuratura potwierdziła, że atak miał podłoże związane z problemami zdrowia psychicznego duchownego.
Czym jeszcze, poza najgłośniejszymi skandalami, zajmie się komisja? – Bez wątpienia sprawa dotyczyć będzie tego, jak powstawała diecezja z trzech różnych diecezji. Będziemy działać głęboko. Dlatego też pomogą nam specjaliści z IPN. Może gdzieś u początku wpływało to na to, że diecezja nie została odpowiednio zintegrowana – podkreśla bp Ważny.
Skandal w Sosnowcu. „Prawda jest potrzebna”
Czy nowy ordynariusz diecezji sosnowieckiej obawia się, że w trakcie działań komisji na jaw wyjdą kolejne bulwersujące fakty?
– Mam nadzieję, że nie, ale mogą być jakieś fakty, które będziemy musieli ujawnić, bo będą miały charakter prokuratorski. A jeśli będą moralnie dwuznaczne? Nie chcę niczego ukrywać, a prawda jest potrzebna, podana w taki sposób, by to służyło dobru. Nie chcemy niczego ukrywać. Mam takich ludzi, którzy są zdeklarowani, by nie bać się niczego. Ja też jestem otwarty na wszystko – zapewnia bp Ważny.
Komisja została formalnie powołana 26 października. Jaki czas biskup daje jej na sformułowanie wniosków? – Zobaczymy jak długo wszystko potrwa, bo obawiam się, że mogą być trudności z dotarciem do ludzi, do akt, bo wątków jest mnóstwo. Dla komisji to pewna przygoda. Dla wielu to też lęk, że to coś nowego, że do Kościoła wprowadzamy nowe brygady. Ważne, że świeccy też są współodpowiedzialni za Kościół – podkreśla w rozmowie z Interią.
Diecezja sosnowiecka. Prokurator na czele komisji
Przewodniczącą komisji została prokurator Prokuratury Regionalnej w Katowicach w stanie spoczynku Violetta Guia. Na sekretarza Komisji został powołany Michał Wolak, audytor i specjalista z zakresu administracji i zarządzania.
Członkami Komisji zostali również: dr Aleksandra Brzemia-Bonarek, prawnik-kanonista, sędzia Sądu Metropolitalnego w Katowicach, członek watykańskiej Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia, wykładowca na Wydziale Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, dr Marek Lasota, historyk Kościoła i ekspert z dziedziny archiwów Instytutu Pamięci Narodowej, wykładowca w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie, prof. ucz. dr hab. Monika Przybysz, specjalista z zakresu komunikacji społecznej, kryzysowej i public relations, wykładowca w Instytucie Edukacji Medialnej i Dziennikarstwa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Jedynym duchownym w składzie komisji jest znany ks. dr Jacek Prusak SJ, teolog, psycholog i psychoterapeuta, dyrektor Instytutu Psychologii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie.
Komisja ma się spotykać regularnie co 2-3 tygodnie i pracować w oparciu o różne źródła, weryfikując pozyskane dane. Komisja będzie składać biskupowi kwartalne raporty ze swojej działalności, a na zakończenie prac poda do wiadomości opinii publicznej raport końcowy.
Dawid Serafin, Łukasz Szpyrka
Chcesz porozmawiać z autorami? Napisz: dawid.serafin@firma.interia.pl, lukasz.szpyrka@firma.interia.pl
