-
Tadeusz Rolke był pionierem polskiej fotografii reportażowej, powstańcem warszawskim oraz więźniem politycznym w czasach stalinizmu.
-
Po wojnie Rolke dokumentował zniszczoną Warszawę, fotografował między innymi ruiny getta oraz Śródmieście, a później rozwijał karierę jako fotograf mody i reportażysta.
-
Jego twórczość była prezentowana na licznych wystawach w Polsce i na świecie; zmarł w wieku 96 lat, pozostając jednym z najważniejszych dokumentalistów polskiej historii XX wieku.
- Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Interii
Tadeusz Rolke urodził w Warszawie 24 maja 1929 roku i tam mieszkał aż do śmierci. Po wybuchu wojny wstąpił do Szarych Szeregów. W czasie powstania warszawskiego pełnił z kolei funkcję łącznika. W okresie stalinizmu był więźniem politycznym. Doświadczył też zsyłki na roboty do Niemiec.
Informując o śmierci legendarnego fotografa, „Tygodnik Powszechny” przywołał fragment rozmowy z Tadeuszem Rolke.
– Byłem w Szarych Szeregach, pamiętam, o czym nam mówiono i czego uczono. Nigdy nie zaistniał temat, nigdy nie padło słowo „Żydzi” albo „getto”. Coś się w Warszawie odbywało, olbrzymia dzielnica była zamknięta, potem wielki pożar – o tym w harcerstwie nie powiedziano słowa. Robiliśmy zbiórki, śpiewaliśmy – zupełnie obok. A ja patrzyłem na dym, chodziłem pod getto, widziałem, jak niemiecka armata strzela w mury – mówił.
– Brał udział w Powstaniu Warszawskim, później został wywieziony do Niemiec na roboty. Matce na szczęście udało się uratować jego aparat, jego pierwsze zdjęcia, trochę fotografii rodzinnych, pamiętnik swojego dziadka, w jednej walizce dosłownie. I kiedy Tadeuszowi udało się wrócić do Warszawy powrócił także do fotografowania. I uwieczniał to co zostało z miasta, głównie Śródmieście, fotografował mamę na tle ruin, gdzie był ich dom, także budowę trasy W-Z, wspiął się na Prudential i z niego zrobił zdjęcie panoramy miasta, fotografował ruiny getta – mówiła PAP Małgorzata Purzyńska, jedna z kuratorek wystawy „Tadeusz Rolke. Fotografie warszawskie”, zorganizowanej w 2019 r. w stołecznym Domu Spotkań z Historią z okazji 90. urodzin fotografa.
Po wojnie rozpoczął studia na historii sztuki. W 1958 r. otrzymał dwie drugie nagrody na Ogólnopolskiej Wystawie Fotografii za cykl zdjęć Cyganów w podwarszawskich miejscowościach.
Purzyńska przypomniała także, że „w 1952 r. Rolke został aresztowany w jednej ze spraw, które wytaczano w tym czasie młodzieży związanej z harcerstwem. Został posądzony o to, że należał do ruchu uniwersalistycznego i chciał siłą obalić ustrój PRL. Sąd wojskowy na Koszykowej skazał go na siedem lat więzienia. Dziewięć miesięcy przesiedział w areszcie śledczym na Ratuszowej tzw. Toledo, a później w Barczewie i w Iławie. Został warunkowo zwolniony po dwóch latach. Nie mógł oczywiście wrócić na studia, został więc robotnikiem w Polskich Zakładach Optycznych na Grochowie”.
„Robił wiele fotoreportaży dla gazety. Wrócił m.in. do więzienia na Ratuszowej, w którym siedział, oczywiście nie przyznając, że był tam więźniem. W tym czasie było tam więzienie dla kobiet. I zrobił tam fotoreportaż. To było już po okresie październikowej odwilży i dopuszczano tematy, które wcześniej nie były możliwe. Na naszej wystawie znajdą się trzy zdjęcia z tego reportażu m.in. jego celi i dziedzińca. To było więzienie całe otoczone koszarami wojskowymi, miało wysokie, białe mury i wejście zakończone bramą dlatego nazywali je Toledo” – powiedziała kuratorka dodając, że Rolke zasłynął także jako fotograf mody.
Rozpoczął pracę w tygodniku „Stolica”, następnie w miesięczniku „Polska”. W 1970 r. wyemigrował i osiadł w Hamburgu, gdzie spędził 10 lat i gdzie zrealizował swój najdłuższy cykl fotograficzny o funkcjonowaniu jednego z największych w Europie targowisk pt. „Fischmarkt”. Powrócił na stałe do Polski w latach 80. Współpracował z tygodnikami „Wprost” i „Magazynem Gazety Wyborczej”. Publikował także w „Przekroju”, „Ty i Ja” czy miesięczniku „Polska”. W 2009 r. artysta otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Był wieloletnim członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików, jurorem wielu konkursów fotograficznych, wykładowcą w Warszawskiej Szkole Fotografii i na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Jego prace prezentowano na wystawach m.in. w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Fundacji Galerii Foksal w Warszawie, MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, Centralnej Akademii Dramatycznej w Pekinie, Centrum Historii Miejskiej we Lwowie, Sesc Consolaçao w Sao Paulo, Chińskim Narodowym Muzeum Sztuki w Pekinie, Domu Spotkań z Historią w Warszawie, Centrum Spotkania Kultur w Lublinie, Galerii Le Guern w Warszawie.
