Wybory prezydenckie 2025 zaplanowano na niedzielę 18 maja. Oznacza to, że cisza wyborcza potrwa od północy 17 maja do zamknięcia lokali wyborczych w niedzielę (w teorii będzie to godzina 21:00, jednak lokalnie może dojść do przedłużenia głosowania). Jeśli konieczna będzie druga tura, odbędzie się ona w niedzielę 1 czerwca (dwa tygodnie po pierwszej turze). Wówczas również potrzebna będzie cisza wyborcza. Potrwa ona od północy 31 maja do zamknięcia lokali 1 czerwca.
Wybory 2025. Czym jest cisza wyborcza?
Cisza wyborcza to specjalny okres, w którym zabroniona jest jakakolwiek agitacja polityczna.
Jej głównym celem jest stworzenie przestrzeni do spokojnego i świadomego oddania głosu przez obywateli. Po zakończeniu kampanii wyborczej, w czasie ciszy wyborczej wyborcy mają czas na refleksję nad swoimi wyborami, bez wpływu agitacji i przekonań ze strony kandydatów, komitetów wyborczych oraz innych osób.
W Polsce cisza wyborcza obowiązuje od 1990 roku i rozpoczyna się o północy w dniu poprzedzającym głosowanie, a kończy po zakończeniu głosowania, czyli po zamknięciu lokali wyborczych. Jest to czas, w którym kampanie wyborcze ustają, a obywatelom daje się przestrzeń do podjęcia ostatecznej decyzji, bez zbędnego wpływu zewnętrznego.
Wybory prezydenckie. Zasady ciszy wyborczej
Podstawową zasadą ciszy wyborczej jest zakaz wszelkiej agitacji. Oznacza to, że w tym czasie zabronione jest prowadzenie jakiejkolwiek działalności mającej na celu przekonanie wyborców do poparcia konkretnego kandydata czy partii. W praktyce zakaz ten obejmuje szeroki zakres działań, takich jak:
- organizowanie zgromadzeń, pochodów czy manifestacji;
- wygłaszanie przemówień;
- rozpowszechnianie materiałów wyborczych, w tym ulotek czy plakatów;
- prowadzenie kampanii w internecie, w tym na portalach społecznościowych.
Warto pamiętać, że cisza wyborcza dotyczy również lokali wyborczych. W trakcie głosowania zabronione jest eksponowanie jakichkolwiek napisów, symboli czy znaków związanych z kandydatami w wyborach oraz komitetami wyborczymi. Takie działanie mogłoby wywierać wpływ na wyborców i zakłócić proces wyborczy.
Kolejnym ważnym zakazem obowiązującym w czasie ciszy wyborczej jest zakaz publikowania wyników sondaży wyborczych. Oznacza to, że żadna osoba ani instytucja nie może publikować wyników badań opinii publicznej, przewidywanych wyników ani prognoz dotyczących zachowań wyborczych. Zakaz ten ma na celu zapobieganie manipulacji wyborczej oraz wpływowi, jaki mogłyby wywierać takie dane na decyzje wyborców.
Wybory 2025. Kara za złamanie ciszy wyborczej
Złamanie ciszy wyborczej jest karalne. Zgodnie z art. 498 Kodeksu wyborczego, prowadzenie agitacji wyborczej w tym czasie podlega karze grzywny. Może ona wynieść od dwudziestu do pięciu tysięcy złotych. Zachowanie to jest traktowane jako wykroczenie, natomiast naruszenie zakazu publikowania wyników sondaży jest już klasyfikowane jako przestępstwo. Grozi za to kara od pięciuset tysięcy do miliona złotych.
W przypadku złamania ciszy wyborczej decyzję o ukaraniu podejmują odpowiednie organy ścigania oraz sądy.
W takich przypadkach Państwowa Komisja Wyborcza nie zajmuje się oceną, czy faktycznie doszło do naruszenia przepisów w danym przypadku. Dlatego wszelkie incydenty związane z zakłóceniem ciszy wyborczej powinny być zgłaszane policji.
