17 kwietnia 2025 roku zaczęły obowiązywać przepisy wprowadzające ograniczenia w fotografowaniu wybranych obiektów w Polsce.
Zakaz fotografowania. Tu już nie zrobisz zdjęć – tabliczka
Chodzi o rozporządzenie ministra obrony narodowej z 27 marca 2025 r. w sprawie trybu oraz terminów wydawania zezwoleń na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu lub wizerunku obiektów, opublikowane w Dzienniku Ustaw pod pozycją 432.
Nowe regulacje wykonują postanowienia art. 616a ust. 6 Ustawy o obronie ojczyzny i nadają organom odpowiedzialnym za ochronę obiektów prawną możliwość oznaczania terenów specjalnym zakazem utrwalania obrazu oraz decydowania o wydawaniu indywidualnych zezwoleń.
Zakaz fotografowania. Co obejmują przepisy?
Nowy zakaz obejmuje znacznie więcej niż tylko obiekty wojskowe. Fotografowanie bez zezwolenia jest zabronione również w przypadku budynków resortu obrony uznanych za „szczególnie ważne”, a także elementów infrastruktury krytycznej, takich jak mosty, lotniska, dworce kolejowe, porty, szpitale, czy sieci przesyłowe.
Według danych MON na listę obiektów objętych zakazem trafi nawet 25 tysięcy lokalizacji. Wszystkie one muszą zostać oznaczone wyraźnymi tablicami – białymi z czerwoną obwódką, zawierającymi napis „Zakaz fotografowania” oraz trzy przekreślone symbole: aparat, kamerę i telefon komórkowy.
Przepisy precyzują rozmieszczenie tablic: na ogrodzeniach co maksymalnie 300 metrów lub przy głównych wejściach do budynków, by zakaz był widoczny dla każdej osoby wchodzącej na teren obiektu.
Robienie zdjęć jedynie z zezwoleniem
Rozporządzenie wprowadza też procedurę uzyskiwania zezwoleń na wykonywanie zdjęć lub filmów w miejscach objętych ograniczeniem. Wniosek można złożyć w formie papierowej albo elektronicznej.
Dokument musi zawierać m.in. dane osobowe wnioskodawcy, cel fotografowania, dokładne miejsce i planowany termin realizacji. Władze mają 14 dni na rozpatrzenie wniosku i wydanie decyzji, która określa również, kto z ramienia administracji będzie nadzorował rejestrację materiału.
Wyjątek od obowiązku uzyskiwania zgody przewidziano dla określonych sytuacji, takich jak działania ratownicze, kontrole bezpieczeństwa jądrowego, oficjalne konferencje prasowe organizowane przez wojsko, czy prace geodezyjne związane z aktualizacją państwowych baz danych. Jednak wszystkie inne przypadki – w tym prywatne zdjęcia, dokumentacje do reportaży, materiały reklamowe lub relacje w mediach społecznościowych – podlegają ścisłej procedurze uzyskiwania zezwoleń.
Co grozi za naruszenie zakazu fotografowania?
Zgodnie z art. 683a Ustawy o obronie ojczyzny, każde nieuprawnione fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie obrazu obiektu oznaczonego zakazem stanowi wykroczenie.
W przypadku stwierdzenia naruszenia sąd może nałożyć na sprawcę grzywnę w wysokości do 5 tysięcy złotych albo wymierzyć karę aresztu do 30 dni. Dodatkowo przepisy dopuszczają możliwość przepadku urządzenia, którym wykonano zdjęcia lub nagrania – obejmuje to zarówno profesjonalne aparaty fotograficzne, jak i prywatne smartfony – co czyni sankcje jeszcze bardziej dotkliwymi.
Egzekwowanie nowego prawa może przybrać formę natychmiastowej kontroli na miejscu zdarzenia. Funkcjonariusz policji, Straży Granicznej lub żołnierz Żandarmerii Wojskowej, widząc osobę korzystającą z telefonu w pobliżu oznakowanego obiektu, ma prawo zażądać okazania zdjęć lub nagrań w celu zweryfikowania, czy doszło do złamania przepisów. Odmowa współpracy może skutkować zabezpieczeniem telefonu jako potencjalnego dowodu.
Wprowadzenie ostrzejszych regulacji MON uzasadnia rosnącym zagrożeniem wywiadowczym. Generał Wiesław Kukuła, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, na konferencji prasowej 16 kwietnia w Warszawie wskazał, że w ostatnich miesiącach zatrzymywano osoby, które w swoich telefonach przechowywały zdjęcia polskich jednostek wojskowych – informacje te miały trafiać do rosyjskich i białoruskich służb specjalnych.
Resort obrony podkreśla, że celem nowych przepisów jest zarówno odstraszanie potencjalnych szpiegów, jak i budowanie „kultury odpowiedzialności” za bezpieczeństwo państwa.
