800 plus i Dobry Start do zmiany. Rząd reformuje pomoc dla Ukraińców
1 lipca 2024 weszła w życie Ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, a także niektórych innych ustaw. Nowe przepisy mają na celu uszczelnienie programów pomocowych, takich jak 800+ i Dobry Start oraz zapewnienie, że świadczenia trafiają wyłącznie do tych, którzy faktycznie spełniają określone kryteria. Nowe zasady mają na celu eliminację przypadków, w których polskie świadczenia są pobierane przez osoby, które następnie wracają do Ukrainy.
Jednym z kluczowych elementów nowelizacji jest powiązanie wypłat świadczeń z obowiązkiem szkolnym. Zgodnie z nowymi przepisami program 800+ i Dobry Start będzie dostępny tylko dla dzieci uczęszczających do polskich szkół lub przedszkoli. Zmiany w programie 800 plus zaczną faktycznie obowiązywać od czerwca 2025 roku, ponieważ świadczenia na najbliższy rok szkolny zostały już przyznane według wcześniejszych przepisów. Co więcej, wdrożenie nowych zasad wymaga czasu na odpowiednie dostosowanie systemu informatycznego ZUS.
Reforma wprowadzona przez rząd jest odpowiedzią na liczne zgłoszenia o nieprawidłowościach w korzystaniu z pomocy finansowej. Zgodnie z nowymi przepisami ZUS będzie weryfikować prawo do świadczeń poprzez bazę danych Systemu Informacji Oświatowej. Taka weryfikacja obejmuje informacje dotyczące uczęszczania ucznia do szkoły, rodzaju placówki edukacyjnej oraz okresu, w którym dziecko realizowało obowiązek szkolny.
Pozostałe zmiany w statusie Ukraińców wprowadzone przez nowelizację
Nowelizacja ustawy dotyczącej pomocy obywatelom Ukrainy wprowadza też kilka innych rozwiązań, które mają na celu usprawnienie i uszczelnienie systemu wsparcia. Jedną z kluczowych zmian jest przedłużenie okresu legalnego pobytu Ukraińców w Polsce do 30 września 2025 roku. Decyzja ta obejmuje zarówno prawo do świadczeń zdrowotnych, jak i rodzinnych oraz socjalnych, a także możliwość korzystania z obiektów zbiorowego zakwaterowania.
Reforma wprowadza również istotne zmiany w systemie nadawania numerów PESEL. Nowe przepisy wymagają, aby potwierdzenie tożsamości obywateli Ukrainy odbywało się wyłącznie na podstawie paszportu, co ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa i eliminację nieprawidłowości. Ponadto w systemie PESEL będą rejestrowane odciski palców dzieci od szóstego roku życia, co pozwoli na lepszą weryfikację tożsamości i zapobieganie nadużyciom.
Kolejną znaczącą zmianą jest likwidacja świadczenia w wysokości 40 zł za wyżywienie i zakwaterowanie Ukraińców w prywatnych domach od 1 lipca 2024 roku. Osoby korzystające z pomocy społecznej będą poddane rodzinnemu wywiadowi środowiskowemu, który będzie oparty na przedstawionych dokumentach, co pozwoli na dokładniejsze ocenienie ich potrzeb i sytuacji życiowej. Nowe przepisy przewidują również, że ośrodki, w których mieszka poniżej dziesięciu osób, nie będą już finansowane przez państwo, co ma na celu racjonalizację wydatków i bardziej efektywne zarządzanie środkami publicznymi.
