Choć płatności bezgotówkowe zyskują na popularności, tradycyjna gotówka wciąż pozostaje pełnoprawnym środkiem płatniczym. W praktyce jednak nie każdy banknot będzie zaakceptowany przez sprzedawcę. Narodowy Bank Polski przypomina, kiedy papierowe pieniądze tracą swoją ważność i co należy w takiej sytuacji zrobić.
Zniszczone pieniądze
NBP wielokrotnie podkreślał, że chociaż aktualnie emitowane banknoty oraz monety nie mają terminu ważności, ich stan techniczny może wpływać na możliwość ich użycia. W praktyce oznacza to, że mimo braku daty wygaśnięcia, niektóre środki mogą zostać odrzucone w sklepie. Kluczowe jest to, czy banknoty i monety nie są zbyt zniszczone.
Jak wyjaśnia NBP, prawo do odmowy przyjęcia gotówki przysługuje nie tylko sprzedawcom, ale i klientom. Dotyczy to przypadków, gdy środki płatnicze są m.in.: naddarte, postrzępione, podklejone, nadmiernie zabrudzone, odbarwione, przerwane lub noszące trwałe napisy bądź rysunki.
Wymiana banknotów
W takiej sytuacji rozwiązaniem jest bezpłatna wymiana uszkodzonych banknotów. Procedura ta została opisana w zarządzeniu nr 31/2013 Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Zwykle wymiany można dokonać w kasie dowolnego banku działającego w Polsce. Jeśli jednak banknoty są w bardzo złym stanie, konieczne jest wypełnienie wniosku, który z pieniędzmi zostaje przesłany do centrali NBP.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli banknot zachował ponad 75 proc. swojej pierwotnej powierzchni w jednym kawałku, lub został przerwany na maksymalnie dziewięć części składających się w całość, użytkownik otrzymuje pełną wartość nominalną. Gdy banknot ma od 45 do 75 proc. pierwotnej powierzchni, bank wypłaca połowę jego wartości.
W przypadku monet decyduje ich kompletność – jeśli zachowują zarówno rdzeń, jak i pierścień, przysługuje pełna wartość. Brak któregoś z elementów oznacza, że wypłacona zostanie tylko połowa nominału.