Działalność nierejestrowana a NIP – nowe przepisy i obowiązki – Biznes Wprost

Od połowy lipca osoby prowadzące działalność nierejestrowaną mogą posługiwać się numerem PESEL zamiast NIP – o ile nie są czynnymi podatnikami VAT i nie wydają paragonów. To efekt pierwszego pakietu deregulacyjnego, który wprowadził uproszczenia dla drobnych sprzedawców i usługodawców. Jak podaje Business Insider, zmiana dotyczy osób, których miesięczny przychód nie przekracza 75 proc. minimalnego wynagrodzenia (obecnie 3499,50 zł) i które nie prowadziły działalności gospodarczej przez ostatnie pięć lat. Takie osoby, zgodnie z ustawą z 21 maja 2025 r., nie muszą posiadać NIP – wystarczy numer PESEL.

Zmiana w przepisach

Jednak wkrótce może się to zmienić. Eksperci wskazują, że osoby prowadzące działalność nierejestrowaną będą musiały jednak uzyskać NIP, aby móc korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur. KSeF stanie się obowiązkowy już w 2026 r., a jego obsługa wymaga posługiwania się właśnie numerem NIP. Według danych Ministerstwa Finansów, problem ten może dotyczyć części z 79 tys. osób, które w 2023 r. korzystały z działalności nierejestrowanej.

Jak tłumaczy w rozmowie z Business Insider doradczyni podatkowa Izabela Leśniewska, konieczność uzyskania NIP pojawi się m.in. wtedy, gdy dana osoba będzie wystawiać lub odbierać faktury. Jeśli dziś ktoś świadczy usługi na rzecz firmy i wystawia fakturę z numerem PESEL, po wejściu w życie obowiązkowego KSeF będzie zobowiązany do korzystania z NIP. Jeśli taka osoba tylko wystawia faktury, to obowiązek wejdzie w życie z początkiem 2027 r., ale odbierający faktury muszą dostosować się już od lutego lub kwietnia 2026 r.

To oznacza więcej formalności i potencjalnych trudności dla najmniejszych uczestników rynku. Eksperci zauważają, że odbiór faktur przez KSeF może być największym wyzwaniem. Dodatkową barierą mogą być ograniczenia niektórych banków, które nie oferują kont firmowych z bezpłatną księgowością.

Limity przychodów

Jednocześnie w przygotowaniu jest kolejna ustawa deregulacyjna – z 25 lipca 2025 r. – która wprowadza istotną zmianę w sposobie liczenia limitu przychodów. Zamiast miesięcznego progu obowiązywać ma limit kwartalny, ustalony na poziomie 225 proc. minimalnego wynagrodzenia. To oznacza, że jednorazowe, niewielkie przekroczenie miesięcznego limitu nie wykluczy automatycznie z możliwości korzystania z działalności nierejestrowanej.

Zmiana ma ułatwić funkcjonowanie osobom prowadzącym działalność sezonową czy okazjonalną, zwiększając elastyczność i zmniejszając ryzyko niezamierzonego przekroczenia przepisów.