Masakra gołębi. Najliczniejszy ptak na Ziemi odszedł bezpowrotnie

Gołąb wędrowny to ptak wymarły od ponad stu lat – mimo że był to prawdopodobnie najliczniej występujący gatunek ptaka na Ziemi. Przyczyn redukcji populacji było kilka. Według ornitologów głównymi powodami były wycinki lasów, które z kolei doprowadziły do utraty pożywienia, ale także bezwzględne polowania, których intensywność wzrosła zwłaszcza w XIX w., doprowadzając gatunek na skraj przepaści.

– Zaczęto wtedy masowo wycinać lasy, a to były ptaki, które się gnieździły w koloniach. Fragmentacja lasów powodowała, ze nie przeprowadzały lęgów, a jednocześnie strzelano do tych, które żyły – przekazał Zielonej Interii ornitolog Jan Lontkowski z Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego.

Gołąb wędrowny był to jeden z najliczniejszych gatunków, który występował kiedykolwiek na Ziemi. Jedna kolonia liczyła do miliona par.

---

Wycinki i polowania doprowadziły do wyginięcia gołębi

Metody polowania na te wymarłe ptaki były rozmaite i „wyszukane”. Ze względu na kolonijny tryb życia wiele zwierząt umierało naraz. Stosowany był nie tylko odstrzał, również łapano zwierzęta w sieci, wypychano młode z gniazd, a nawet zatruwano. – Do ptaków strzelano ponadto z dział i zabijano jednocześnie dziesiątki zwierząt – dodaje Jan Lontkowski.

Ptaki żywe również odławiano i sprzedawano za grosze, kilkanaście gołębi wyceniano na 50 centów. Mimo że w latach 60. XIX w. liczba gołębi wędrownych zmalała ogromnie, polowania się nie skończyły. 

Jednego z ostatnich dzikich osobników zastrzelono w 1900 r. w Ohio. Jeszcze przez kilka lat amerykańscy ornitolodzy próbowali znaleźć żywe ptaki i ratować populację, np. proponując każdemu, kto znajdzie gniazdo lub kolonię gołębia wędrownego, 1500 dolarów. Wszelkie poszukiwania były jednak bezskuteczne. W 1910 r. umarły dwa ostatnie ptaki (samce), które mogły podtrzymać gatunek przy życiu. W 1914 r. umarła ostatnia przedstawicielka gatunku.

1 września 1914 (znana jest nawet godzina, gołębica odeszła o godzinie 15) w Cincinnati w niewoli umarł ostatni przedstawiciel gatunku. 29-letnia samica Martha nazwana na cześć Marthy Dandridge Custis Washington po śmierci trafiła do Smithsonian Institution, gdzie była wystawiana w postaci wypchanego okazu wymarłego. Obecnie ptak nadal się tam znajduje, ale nie jest elementem stałej wystawy. Wypchany okaz gołębia wędrownego umieszczono ponadto w zbiorach Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego, czy w Krakowie.

Działalność człowieka, w tym intensywne rolnictwo, wycinka lasów, zmiana klimatu i gatunki inwazyjne – to wszystko populacjom ptaków zagraża.

– Pogarszające się warunki powodują, że wiele gatunków znika z Ziemi, ale w tym samym czasie inne gatunki wzrastają – podsumowuje Jan Lontkowski.