Borowik ceglastopory. Jadalny czy trujący? Jeden błąd i szpital

Jak wygląda borowik ceglastopory?

Borowik ceglastopory znany jest także jako ceglak, grzyb wilczy, gniewus czy krasnoborowik ceglastopory. To grzyb mikoryzowy, czyli żyjący w symbiozie z korzeniami drzew.

W Polsce występuje głównie na południu – w górskich lasach liściastych i iglastych. Aby go znaleźć, warto wytężać wzrok szczególnie w skupiskach świerków – tam rośnie najchętniej.

Po czym można rozpoznać borowika ceglastoporego?

Średnica jego kapelusza dochodzi aż do 20 cm – u młodych okazów jest półkolisty, u starszych bardziej wypłaszczony.

Pokryty jest zamszową lub zamszową skórką, która nie daje się zdjąć – po zgnieceniu robi się prawie czarna. Wierzch kapelusza może mieć kolor oliwkowobrązowy, jasno- albo ciemnobrązowy.

Rurki borowika ceglastoporego są gęste i charakterystycznie wycięte przy trzonku. U młodszych okazów są oliwkowożółte, u starszych – rdzawobrązowe. Po przecięciu albo zgnieceniu sinieją.

Trzon borowika ceglastoporego ma wysokość od 5 do 15 cm i średnicę od 2 do 5 cm. Jego kształt zwykle jest pękaty, maczugowaty albo baryłkowaty. W górnej części trzonek jest żółty, zaś na dole pokryty ceglastoczerwonymi strzępkami (to nie jest siatka!).

Miąższ borowika ceglastoporego ma jasnożółty kolor, ale po przekrojeniu albo innym uszkodzeniu błyskawicznie sinieje. Jest jędrny i ma słabo wyczuwalny zapach.

Czy borowik ceglastopory jest jadalny?

Borowik ceglastopory to grzyb jadalny i całkiem smaczny – ma intensywny, leśny aromat i smak. Można przyrządzać z niego sosy, zupy, dodawać do risotto, a także marynować czy suszyć. Poza tym zawiera sporo białka, ma także niski indeks glikemiczny – to oznacza, że śmiało mogą stosować go osoby będące na niskokalorycznej diecie. Grzyby z gatunku borowików zawierają również ważnych mikroelementów, takich jak fosfor, żelazo, magnez czy potas.

W przypadku borowika ceglastoporego niezwykle istotna jest odpowiednio długa obróbka cieplna. Nie należy zjadać go na surowo czy tylko po lekkim podgotowaniu – jest wówczas trujący i powoduje silne reakcje jelitowo-żołądkowe (nudności, bóle brzucha, wymioty).

Jak przyrządzić borowika ceglastoporego?

Borowik ceglastopory nie jest grzybem, który można krótko podsmażyć i dodać do jajecznicy. Aby mieć pewność, że został właściwie przygotowany, należy go gotować, smażyć albo dusić przez około 20-30 minut. Dla zwiększenia bezpieczeństwa, po 15 minutach gotowania, można wymienić wodę i gotować go przez kolejne 15 minut. Wywar nie nadaje się do wykorzystania jako baza do zupy czy sosu – trzeba go wylać. 

Borowika ceglastoporego, jak i innych grzybów leśnych, nie zaleca się podawać osobom starszym oraz małym dzieciom. Są ciężkostrawne, a to może stanowić zbyt duże obciążenie dla wątroby seniorów i maluchów.

Z czym można pomylić borowika ceglastoporego?

Borowik ceglastopory rośnie od maja do października, a więc praktycznie przez cały sezon wiosenno-letnio-jesienny. Jest spotykany bardzo rzadko, dlatego wielu grzybiarzy (szczególnie amatorów) miewa problemy z odróżnieniem go od innych gatunków.

Z jakimi grzybami można pomylić borowika ceglastoporego?

• Z borowikiem żółtoporym – niejadalnym grzybem, który od ceglastoporego różni się przede wszystkim siatka na trzonie i jaśniejszy kapelusz.

• Z borowikiem gładkotrzonowym – niejadalnym grzybem, którego od borowika ceglastoporego odróżnia pomarańczowy albo czerwonawy kapelusz i gładki trzon wpadający w czerwień dopiero na samym dole. Ten gatunek jest jednak prawie wymarły, szanse na spotkanie jakiegoś okazu są więc niewielkie.

• Z borowikiem szatańskim – na tego grzyba należy szczególnie uważać, gdyż jest silnie trujący. Jak je odróżnić? Trzon borowika szatańskiego jest bardziej czerwony, zaś kapelusz ma dużo jaśniejszy niż ceglastopory. Borowik szatański „poraża” goryczą – po liźnięciu językiem jego kapelusza od razu będziesz wiedzieć, że to grzyb, który nie może trafić do koszyka.

Borowik ceglastopory to smaczny grzyb budzący wiele wątpliwości, więc niewprawieni amatorzy grzybobrań często zostawiają w leśnej ściółce. Powód jest prosty – wizualnie bardzo przypomina trującego borowika szatańskiego. Choć dzielą je zauważalne różnice, nie każdy grzybiarz potrafi je zauważyć. Takie podejście jest najbardziej rozsądne – jeśli masz wątpliwość, nie zabieraj ze sobą takiego okazu!