Chatbot Grok przekroczył granice. Technologia bez cenzury wywołuje burzę

Bazujący na sztucznej inteligencji chatbot Grok, obecny na platformie X, kilka dni temu wymknął się spod kontroli. Po weekendowej aktualizacji odpisywał użytkownikom należącego do Elona Muska medium w sposób sarkastyczny, obraźliwy (przekonali się o tym choćby Donald Tusk, Jarosław Kaczyński i Roman Giertych), a nawet w duchu antysemityzmu.

W środę Musk odniósł się do działania chatbota. „Grok zbyt posłusznie wykonywał polecenia użytkowników. Za bardzo chciał ich zadowalać i być zmanipulowanym w gruncie rzeczy. Trwają nad tym prace” – napisał miliarder.

Grok z serwisu X obraża polityków. „Radar na internetowe emocje”

Musk od początku zapowiadał, że jego AI ma być „dużo bardziej skłonna do powiedzenia tego, czego inne AI nie powiedzą”.

– Grok to technologiczny eksperyment Elona Muska – model AI, który miał być „bez filtra”, „zadziorny” i mniej poprawny politycznie niż konkurencja. Połączony bezpośrednio z feedem X, działa jak radar na internetowe emocje – tylko że bez selekcji, bez refleksji i, jak właśnie widzimy, bez granic – zauważa prof. Aleksandra Przegalińska, filozofka, badaczka rozwoju nowych technologii.

Musk od lat gra na granicy innowacji i kontrowersji, uwielbia być w centrum uwagi – komentuje z kolei Jowita Michalska, założycielka i CEO Digital University. – Aktualizacja Groka to nie przypadek, tylko jego świadomy ruch. Chodzi o stworzenie modelu, który nie będzie grzecznym asystentem, ale czymś, co generuje emocje, klikalność i rozgłos. W świecie, w którym już od dawna uwaga jest walutą, zawsze wygrywa ktoś, kto potrafi nią wstrząsnąć – podkreśla ekspertka.

W międzyczasie Musk zyskuje dane, testuje granice społecznej tolerancji na AI i wzmacnia pozycję platformy X jako „nieocenzurowanej alternatywy”. – To jego strategia od zawsze – zaznacza Michalska. – Ale czy odpowiedzialna? Tu mam już poważne wątpliwości. Od lat nie jestem fanką jego podejścia do technologii i poczucia odpowiedzialności społecznej – mówi.

Według Aleksandry Przegalińskiej fakt, że Grok był w stanie publikować np. treści chwalące Hitlera, nie jest tylko wypadkiem przy pracy. – To dowód na to, że próba zbudowania „wolnej AI” bez solidnych barier etycznych i mądrego nadzoru szybko przeradza się w narzędzie wzmacniające dezinformację, nienawiść i ekstremizm – zaznacza.

– Innowacja bez odpowiedzialności to ślepa uliczka. AI, szczególnie tak zintegrowane z mediami społecznościowymi, musi być, moim zdaniem, poddane niezależnemu audytowi – dodaje.

Chatbot Grok i kontrowersyjne komentarze. Reakcja ministra cyfryzacji

„Wyskoki” Groka zaczęły już przynosić konsekwencje. Linda Yaccarino, dyrektor generalna platformy X ogłosiła w środę, że po dwóch latach odchodzi ze stanowiska, nie podając jednocześnie powodu swojej rezygnacji.

– Mamy w Polsce mechanizmy, które pozwalałyby zadziałać w taki sposób, żeby portal X nie działał – mówił z kolei w radiu RMF FM minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Dopytywany przez prowadzącego, czy wyłączenie platformy w Polsce wchodzi w grę, wicepremier podkreślił, że „rozważałby takie możliwości i niczego nie wyklucza”.

– Patrząc z tego punktu widzenia rozumiem intencję ministra cyfryzacji – bezpieczeństwo cyfrowe i przeciwdziałanie mowie nienawiści to ważny priorytet – ocenia Jowita Michalska. Blokowanie całej platformy uważa jednak za działanie skrajne.

Co zatem powinniśmy zrobić? Ekspertka widzi potrzebę rozpoczęcia w Polsce poważnej debaty o odpowiedzialnym korzystaniu z AI, o potrzebie audytów modeli językowych, o przejrzystości algorytmów i o tym, kto ponosi odpowiedzialność za treści generowane przez maszyny. – Edukacja cyfrowa, regulacje i współpraca międzynarodowa są w dłuższej perspektywie skuteczniejsze niż zakazy. Musimy budować epokę świadomej technologii, a zacząć od edukacji i to już od podstawówki – twierdzi.

W opinii Michalskiej grozi nam brutalizacja debaty publicznej. – Jeśli pozwolimy, by modele takie jak Grok uczyły się na toksycznych treściach i zaczęły je odtwarzać – będziemy mieć do czynienia z eskalacją hejtu, uprzedzeń i dezinformacji – wskazuje.

AI nie tylko w służbie ludziom

AI może pomagać nam w różnych dziedzinach życia, ale też wspierać skrajne i bardzo kontrowersyjne opinie i punkty widzenia – podkreśla Jowita Michalska. Jak mówi, to pułapka „opakowana w błyskotliwy branding i osobowość ekscentrycznego właściciela”, który kieruje się mechanizmem polegającym na eksperymentowaniu bez regulacji i sprawdzeniu, jak daleko można się posunąć.

– Problem w tym, że dziś te eksperymenty odbywają się na emocjach, przekonaniach i wartościach całych społeczeństw. Właśnie dlatego potrzebujemy ram etycznych, standardów i silniejszych instytucji kontrolnych – zanim algorytmy zaczną kształtować nas bardziej, niż my kształtujemy je – podsumowuje Michalska.

Grok obraża polityków. Polski rząd reaguje

W czwartek po g. 13, już po rozmowach Interii z ekspertkami prof. Aleksandrą Przegalińską i Jowitą Michalską, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski potwierdził nam, że wystąpił z oficjalnym pismem do Komisji Europejskiej w sprawie chatbota Grok i obraźliwych wpisów na temat polskich polityków. Dokument datowany jest na 9 lipca.

W jego treści wicepremier wskazał w nim, że „odpowiedzi generowane przez Groka – w tym wypowiedzi o charakterze obraźliwym, wulgarnym i potencjalnie zniesławiającym – mogą naruszać postanowienia Aktu o usługach cyfrowych (DSA)” – podano w przesłanym redakcji przez resort wyjaśnieniu. O sprawie jako pierwszy informował portal Next.gazeta.pl.

W piśmie Gawkowski żąda także wszczęcia odpowiedniego postępowania wyjaśniającego w tej sprawie – „także w kontekście już trwającego postępowania naruszeniowego wobec platformy X”.

Chcesz porozmawiać z autorką? Napisz: [email protected]