Dlaczego zwierzęta zapadają w sen zimowy i jak to robią?

Na czym polega sen zimowy i jak wygląda?

Sen zimowy to okresowe spowolnienie funkcji życiowych przez zwierzęta w celu zaadaptowania się do ciężkich warunków zimowych. Stworzenia wchodzące w ów stan spowalniają swój metabolizm oraz obniżają temperaturę ciała i aktywność serca.

Przed zapadnięciem w sen zimowy, zwierzęta odpowiednio się do niego przygotowują. Rzeczone przygotowania mogą różnić się w zależności od konkretnego gatunku – uwzględniają gromadzenie brunatnej tkanki tłuszczowej bądź zapasów pokarmu w schronieniu. Co ciekawe, niektóre gatunki mogą zapadać w tak zwany sen przerywany. Takie zwierzęta co jakiś czas przebudzają się, by zaspokoić podstawowe potrzeby, a następnie ponownie zapadają w letarg.

Czym różni się sen zimowy od hibernacji?

Mówiąc o śnie zimowym, warto również przytoczyć temat hibernacji. Wiele osób traktuje te dwa pojęcia na równi, a okazuje się, że mogą oznaczać coś innego.

Hibernacja to stan, w którym zwierzę zapada w znacznie głębszy od snu zimowego letarg. Spadek temperatury ciała jest drastyczny (często osiąga ona temperaturę otoczenia). Stworzenie wchodzi wówczas w stan hipotermii, a jego termoregulacja ulega wyłączeniu.

Sen zimowy nie wiąże się z tak dużym spadkiem temperatury oraz wyłączeniem termoregulacji. Wprawdzie funkcje życiowe zwierzęcia również ulegają spowolnieniu, jednak nie tak intensywnie, jak w przypadku hibernacji. Organizm stworzeń zapadających w sen zimowy zachowuje zdolność do szybkiego przebudzenia.

Trzeba jednak podkreślić, że obydwa stany – snu zimowego i hibernacji – mają ten sam cel, którym jest przetrwanie w trudnych warunkach zimowych. Hibernację wykorzystują mniejsze zwierzęta – na przykład płazy, gady czy niewielkie ssaki.

Jakie zwierzęta zapadają w sen zimowy?

W Polsce możemy spotkać się z wieloma gatunkami zwierząt zapadającymi w sen zimowy. Mowa tutaj między innymi o:

• jenotach – owe stworzenia zapadają w bardzo płytki sen zimowy, w cieplejsze dni budzą się i wychodzą ze swoich nor w poszukiwaniu pożywienia;

• niedźwiedziach brunatnych – podczas snu zimowego w tak zwanych gawrach, rzeczone stworzenia mogą tracić nawet 200 kg wagi;

• borsukach – przed zapadnięciem w sen zimowy gromadzą zapasy tłuszczu, w trakcie zimowania przebywają w norach;

• szopach praczach – mogą zimować w grupach, ukrywając się w dziuplach drzew lub w norach.

Istnieje również dużo gatunków zwierząt, które hibernują, a więc zapadają w znacznie głębszy stan fizjologiczny. Mowa tutaj między innymi o jeżach, susłach, świstakach, nietoperzach czy popielicach.