W Polsce kilka milionów osób prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (JDG), jednak tylko nieliczni z własnej woli. Dla większości to efekt braku innej opcji – odmówiono im pracy na etat, a prowadzenie JDG stało się jedynym rozwiązaniem. Dotychczas taka forma zatrudnienia oznaczała brak dostępu do wielu uprawnień pracowniczych, w tym prawa do naliczania stażu pracy.
Staż pracy
Staż pracy ma istotne znaczenie – od jego długości zależą m.in. wymiar urlopu wypoczynkowego, wysokość odprawy, nagrody jubileuszowe czy długość okresu wypowiedzenia. Ma również wpływ na zatrudnienie w administracji publicznej i często decyduje o wysokości wynagrodzenia. Do tej pory jednak JDG czy umowy zlecenia nie były uwzględniane w wyliczaniu stażu, co rodziło nierówności pomiędzy pracownikami wykonującymi te same obowiązki, ale w różnych formach prawnych.
Sytuacja ta ma się jednak zmienić. Komitet Stały Rady Ministrów zatwierdził projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który umożliwi wliczanie do stażu pracy również okresów prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i pracy na zlecenie. Projekt zakłada, że od 1 stycznia 2026 roku staż pracy będzie obejmował także inne formy aktywności zawodowej, takie jak umowy agencyjne, współpraca z osobą prowadzącą JDG, praca w spółdzielniach produkcyjnych oraz działalność zarobkowa za granicą.
Opłacanie składek
Warunkiem zaliczenia tych okresów będzie opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne. Ich potwierdzenie ma się odbywać na podstawie zaświadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadkach, gdy składki nie były odprowadzane, a praca była wykonywana poza granicami kraju, konieczne będzie przedstawienie innych dowodów zgodnych z zasadami ogólnymi.
Nowelizacja obejmie również okres zawieszenia działalności gospodarczej ze względu na opiekę nad dzieckiem – o ile w tym czasie były odprowadzane składki emerytalne i rentowe. Co istotne, nowe przepisy będą działały wstecz, a pracownik będzie mógł uwzględnić wcześniejsze okresy aktywności zawodowej, pod warunkiem ich udokumentowania.