Krytyczna sytuacja dorsza bałtyckiego. Ryby skurczyły się o połowę

Wielkość dorsza pływającego we wschodniej części Morza Bałtyckiego mocno zmniejszyła się w ostatnich latach z powodu presji człowieka – wskazują nowe badania. Naukowcy oceniają, że dziesięciolecia połowów spowodowały znaczne zmiany w genetyce ryb. Choć wnioski są interesujące, to niemniej niepokojąca jest inna zależność.

Przełowienie dorsza w Bałtyku. Ryby reagują genetycznie

Badania opublikowano w czasopiśmie „Science Advances”. Wynika z nich, że dorsz bałtycki, który jest nieco mniejszy od atlantyckiego krewniaka, osiągał niegdyś ok. 70 cm długości, a od 1996 do 2019 r. stracił niemal połowę swojej długości. W tym samym okresie ryby stały się ponadto lżejsze, tracąc prawie cztery piąte swojej wagi.

Kiedy największe osobniki są konsekwentnie usuwane z ekosystemu przez wiele lat z rzędu, mniejsze, szybciej dojrzewające ryby zyskują przewagę ewolucyjną. Wiek ryb można sprawdzić dzięki maleńkim otolitom, czyli strukturom, które pełnią funkcję narządu słuchu i równowagi.

Badacze uważają, że odkrycia, jakich dokonali, mają niepokojące implikacje: działalność człowieka ma dla ryb ogromne skutki na wielu płaszczyznach.

Dorsz bałtycki stanowi odrębną subpopulację dorsza atlantyckiego i chociaż naukowcy zdawali sobie sprawę, że długość ciała tych ryb zmniejszyła się w ostatnich dekadach, niniejsze badania ukazuje tę zmianę dobitnie.

Osobniki bałtyckiej ryby nie mieszają się zbytnio z innymi populacjami, np. ze zwierzętami z zachodniej części, dlatego jakiekolwiek zmiany genetyczne najprawdopodobniej nie są spowodowane migracją.

Podobne wnioski płyną w przypadku badań ryb Atlantyku, w tym łososia atlantyckiego, czy srebrzyka. Naukowcy nie mają obecnie wątpliwości, że ludzkość zmienia bieg ewolucji tych zwierząt i objawia się nie tylko na przykładzie dorsza bałtyckiego.

Krytyczna sytuacja ryb w Bałtyku

Do wielkiego spadku liczebności tego gatunku przyczyniły się szkodliwe praktyki połowowe oraz przełowienie. Pomimo tego że Unia Europejska ustala w porozumieniu z krajami wspólnoty limity połowów lub całkowicie ich zakazuje, dorsz jest narażony na wyginięcie w środowisku naturalnym. W Bałtyku żyje ponadto śledź, szprot, stornia (flądra), czy turbot.

Wielkim problemem dla zwierząt są tzw. martwe strefy w morzu, które potęgują problem zanikania życia w morzu. Takie obszary pojawiają się coraz częściej i stopniowo zwiększają swój rozmiar. To zakwity sinic oraz fitoplanktonu, które prowadzą do powstawania wspomnianych martwych stref pozbawionych tlenu.

Główną przyczyną tego zjawiska jest eutrofizacja, napędzana działalnością człowieka – zrzuty ścieków i intensywne rolnictwo powodują nadmiar składników odżywczych.