Na osiedlach w Polsce to już plaga. Tak robimy przyrodzie podwójną krzywdę

„Zauważyliśmy w mieście dziwną plagę worków wypchanych zgrabionymi liśćmi” – informuje w mediach społecznościowych stowarzyszenie Ekipa z Bagien z Ostródy. I rzeczywiście, widok worków na śmieci wypchanych po brzegi liśćmi to powszechność wielu polskich miast.

„Może wystarczyłoby zostawić te upierdliwe liście tam, gdzie opadły, pod drzewami, wzbogacając glebę – tak, żeby wiatr nie rozwiewał ich na chodniki i ścieżki, może jakieś płotki z wikliny, albo gałęzi?” – pytają retorycznie aktywiści.

Przestań grabić liście i zobacz, co się stanie. Zalety niegrabienia

Dlaczego warto zostawić liście na trawniku i nie zbierać ich do worków? Tworzą one ściółkę i w miarę rozkładu powstająca próchnica zasila glebę w składniki odżywcze – tłumaczył w rozmowie z serwisem Nauka w Polsce dr Tomasz Figarski, zoolog z Uniwersytetu Łódzkiego i PAN. Liście są więc naturalnym nawozem.

Co więcej, jak tłumaczył ekspert, taka warstwa pomaga też zatrzymywać wodę, ogranicza parowanie i niweluje wahania temperatury, chroniąc rośliny i inne organizmy przed mrozem.

Zgubne efekty grabienia liści jesienią potwierdzają kolejne badania. W marcu tego roku na łamach „Science of The Total Environment” opublikowano analizę, z której wynika, że na trawnikach, gdzie grabiono liście było o 45 proc. motyli mniej, spadła też ich różnorodność.

Opublikowane w 2024 r. analizy naukowców z Uniwersytetu Marylandu w College Park wskazały ponadto, że liście pozostawiane na trawniku w znaczący sposób pomagają ograniczyć emisje dwutlenku węgla – gleba nawożona rozkładającymi się liśćmi magazynowała go nawet o 32 proc. więcej. To bardzo ważna zaleta w dobie postępującej zmiany klimatu.

Warto też wspomnieć, że opadłe liście często są też schronieniem lub miejscem żerowania dla ptaków i małych ssaków, takich jak np. jeże. Grabiąc trawniki, pozbawiamy te zwierzęta pokarmu i naturalnego domu.

Grabimy liście, a potem pakujemy je w worki. Tak tracimy skarb

Do tych wszystkich negatywnych skutków grabienia liści na domiar złego należy jeszcze doliczyć aspekt śmieci. Bo podkreślmy – nie ma nic złego w tym, że chcemy, aby nasz trawnik wyglądał dobrze. Usuwanie liści z pewnych miejsc (takich jak np. chodniki) jest wręcz pożądane. Tylko dlaczego nie można zebrać opadłych części roślin i po prostu zostawić ich w jednym miejscu na trawniku?

Do niedawna na podwórkach w Polsce to był przecież standard. Grabiliśmy liście, a potem powstawały z nich charakterystyczne kopce. To się jednak w ostatnich latach zmieniło. Liście wędrują do foliowych worków, co podwójnie uderza przecież w przyrodę.

„No tak, ale przecież to odpady biodegradowalne, więc jakoś muszą wylądować w pojemniku” – zauważą niektórzy. Rzeczywiście, jest w tym ziarno prawdy. Jednak konia z rzędem temu, kto widział jak liście wysypywane są do kosza BIO z worka, a worek potem segregowany do tworzyw sztucznych. Zwykle w brązowych pojemnikach lądują pełne torby.

To kolejny wielki problem, bo folia z worków zanieczyszcza frakcję bioodpadów. Zresztą nie tylko je, bo także np. szkło. Pisaliśmy o tym w Zielonej Interii. Eksperci mówią wprost: „Ideałem byłaby zbiórka całkowicie bez worków”. To kolejny, niepotrzebny plastik, który trudno oddzielić i niewiele można z nim później zrobić. Zazwyczaj trafia do spalarni lub na składowisko.

Warto się więc chwilę zastanowić nad tym, czy na pewno potrzebujemy idealnie wyczyszczonego trawnika. I czy koniecznie grabione liście musimy upychać do foliowych worków. Być może na moment zapanuje porządek, ale skutki dla natury będą opłakane. I to podwójnie.