Nowe kleszcze odkryte w Azji. Przenoszą je zupełnie zaskakujące zwierzęta

W skrócie

Naukowcy odkryli nowy gatunek kleszcza Amblyomma kappa w Azji, który pasożytuje głównie na żółwiach.
Ten rodzaj kleszcza preferuje gady takie jak żółwie i węże, a nie ludzi czy ssaki.
Nowy pasożyt został nazwany na cześć mitologicznego demona kappa i dołącza do szerokiego spektrum kleszczy występujących w regionie.

W Azji udało się znaleźć i opisać zupełnie nowego kleszcze, jakim był Amblyomma kappa. To mieszkaniec Japonii i sąsiednich wysp takich jak Riukiu z Okinawą oraz Tajwanu. Prawdopodobnie ten pasożyt żyje również w kontynentalnych Chinach. Nazwano go kappa na cześć demona wodnego z japońskiej mitologii, przedstawianego często w skorupie podobnej do żółwiej.

Powodem jest to, że te spor kleszcze atakują właśnie gady, a już zwłaszcza żółwie. Pasożytują na nich w pierwszej kolejności, aczkolwiek badacze znaleźli je także na wężach. To dość zaskakujące przykłady żywicieli tych pasożytów, przynajmniej z naszego punktu widzenia. Często kojarzymy bowiem kleszcze z atakami na ludzi i utożsamiany je z ludzkimi pasożytami. Tak jednak nie jest, nawet spotykane w Polsce kleszcze czatują w oczekiwaniu raczej na jelenie, sarny, dziki i inne zwierzęta niż człowieka. Ludzie są okazjonalnymi żywicielami i w wypadku kleszczy Amblyomma kappa widać to wyraźnie.

Wodny demon kappa, na cześć którego nazwano kleszcza竜斎閑人正澄 Wikimedia Commons

Żerowanie kleszczy na gadach nie jest niczym wyjątkowym. Nawet nasze kleszcze pospolite Ixodes ricinus atakują jaszczurki zwinki i niekiedy węże. Wciskają się pod ich łuski, by wyssać krew. Mieszkający w południowej Europie kleszcz Ixodes inopinatus jest jeszcze bardziej wyspecjalizowany w poszukiwaniu węży i jaszczurek. Dla niego to atrakcyjni żywiciele, gdyż jest mniejsze ryzyko, że kleszcz zostanie zebrany z ich ciał przez chociażby ptaki, jak ma to miejsce w wypadku pajęczaków żerujących na dużych ssakach.

Kleszcze, które wyspecjalizowały się w żółwiach

Jednakże kleszcze z rodzaju Amblyomma wyspecjalizowały się w żółwiach, co jest już bardziej osobliwe. „Science Direct” pisał o tych pajęczakach tak: „Duża liczba gatunków kleszczy w azjatyckich tropikach i subtropikach jest prawdopodobnie częściowo spowodowana dużą różnorodnością żywicieli w postaci rozmaitych kręgowców, z którymi kleszcze niewątpliwie współewoluowały. Jedną z najbogatszych gatunkowo grup kręgowców lądowych w tym regionie są gady. Wiele z nich żywi szeroką gamę kleszczy, przede wszystkim te z rodzaju Amblyomma”

Dotąd uważano, że na żółwiach w Azji żeruje gatunek: Amblyomma geoemydae. Inne podobne kleszcze uważano za jego synonimy. Teraz okazuje się, że gama ssących krew żółwi kleszczy azjatyckich jest znacznie szersza i bogatsza. Amblyomma kappa to nowy gatunek sporego kleszcza z subtropikalnej części Azji Wschodniej, będący bliskim krewnym kleszcza Amblyomma geoemydae z Azji Południowo-Wschodniej. Zresztą okazuje się, że w kontynentalnej Azji Południowo-Wschodniej występuje aż 97 gatunków kleszczy, co czyni ten region jednym z miejsc o największej liczbie kleszczy na Ziemi.

Co ciekawe, nowy kleszcz z Azji żeruje na żółwiach wodnych takich jak batagur japoński Geoemyda japonica czy żółw żółtobrzeżny, a także takich wężach jak wilkozęby choćby z gatunku Lycodon semicarinatus. Zanurzenie się pod wodę nie pozwala uniknąć tego pasożyta, a kleszcz ten lubi wodę. To odróżnia go od krewniaka Amblyomma geoemydae, który jest zwierzęciem raczej lasów deszczowych np. w Tajlandii, Kambodży, na Malajach czy Sumatrze.