Nowy Park Narodowy Dolina Dolnej Odry coraz bliżej powołania. Pomysł trafił na rządową agendę

Obecnie w Polsce znajdują się 23 parki narodowe. Po 24 latach ma szansę powstać 24. park narodowy zlokalizowany w Dolinie Dolnej Odry. Projekt jego utworzenia jest pomysłem oddolnym, zainicjowanym przez mieszkańców regionu.

24. Park Narodowy w Polsce coraz bliżej utworzenia

Na chwilę obecną w Polsce znajdują się 23 parki narodowe obejmujące łącznie 329,5 tysiąca hektarów, czyli ok. 1 proc. powierzchni kraju. Do tych terenów ma dołączyć 24. Park Narodowy Doliny Dolnej Odry obejmujący łącznie 3856 hektarów. Obecnie teren ten chroniony jest w ramach parku krajobrazowego natura 2000 i dwóch rezerwatów przyrody.

Parki narodowe to obszary o szczególnych walorach przyrodniczych, naukowych, społecznych i kulturowych. Obszar Międzyodrza stanowi unikalny obszar torfowisk, podmokłych łąk i kanałów będący siedliskiem blisko 230 gatunków ptaków, spośród których wiele jest bliskich wymarcia.

Dolina Dolnej Odry to teren o wyjątkowym znaczeniu dla ochrony bioróżnorodności. Gniazduje tu rybitwa czarna, występuje derkacz, cyranka, płaskonos. Obserwuje się setki żurawi i tysiące zimujących gęsi arktycznych.

---

Torfowiska znajdujące się na terenie planowanego parku są największe w Europie Środkowej. Mają duże znaczenie dla ochrony klimatu. Oczyszczają wodę i wiążą dwutlenek węgla z atmosfery cztery razy lepiej niż lasy tropikalne. Są naturalnym magazynem węgla organicznego. Ich osuszanie wiąże się z dużą emisją dwutlenku węgla i metanu do atmosfery. W Polsce torfowiska zajmują 4 proc. obszaru kraju. 86% z nich zostało odwodnionych i przekształconych na łąki i pastwiska.

Park Narodowy Dolina Dolnej Odry – wątpliwości samorządów i nowe możliwości rozwoju

Pomysł utworzenia Parku Narodowego Dolina Dolnej Odry powstał już w latach 90. Miał być projektem międzynarodowym, polsko-niemieckim. W 1995 roku po stronie niemieckiej utworzono park narodowy chroniący dno doliny Odry wraz z jej starorzeczami i kompleksami szuwarów. Po stronie polskiej powołano w tym czasie jedynie park krajobrazowy.

Pomysły utworzenia parku narodowego na terenie Międzyodrza powróciły po katastrofie ekologicznej w 2022 roku. Oddolna inicjatywa mieszkańców, którzy zgłosili się do Ministerstwa Środowiska, musiała jednak spotkać się z akceptacją samorządów. Rozmowy trwały ponad rok. Władze lokalne obawiały się zablokowania żeglugi, połowów, czy działalności turystycznej. Jednak Ministerstwo Klimatu podkreśla, że powołanie parku narodowego może przyczynić się do rozwoju gospodarczego regionu, dzięki możliwości pozyskania nowych środków z państwa i Unii Europejskiej.

Powstanie Parku Narodowego w Dolinie Dolnej Odry nie zablokuje żeglugi na Odrze. Ponadto inicjatorzy projektu podkreślali, że obecnie istniejące inwestycje, w tym elektrownia Dolna Odra pozostają poza granicami obszaru chronionego.

Powstanie parku było konsultowane również z lokalnymi rybakami. Zgodnie z porozumieniem rybacy będą mogli dalej działać na terenie parku, ale zgodnie z regulaminem i nadzorem władz parku narodowego. W rozmowach pojawił się również pomysł „rybołówstwa kulturowego”, który zakłada utrzymanie tradycyjnych metod połowu jako ważnego dziedzictwa kulturowego regionu.