Pogoda 
Internet jest dziś pełen zagrożeń, które przybierają coraz bardziej zróżnicowane formy. Jak pokazuje badanie Santander Consumer Banku „Polaków portfel własny: w sieci oszustów”, większość użytkowników zetknęła się z próbami oszustwa. 29 proc. otrzymało SMS z podejrzanym linkiem, a 22 proc. zetknęło się z phishingiem, czyli e-mailem podszywającym się np. pod bank, firmę kurierską czy znajomego. Prawie co piąta osoba (18 proc.) odebrała telefon, w którym ktoś wcielał się w rolę zaufanego konsultanta czy członka rodziny. Tyle samo Polaków otrzymało spreparowaną wiadomość poprzez komunikator (np. Messenger), a 15 proc. trafiło na fałszywe strony internetowe.
35 proc. ankietowanych twierdzi, że nigdy nie spotkało się z sytuacją, w której ktoś podszywał się pod inną osobę lub instytucję w celu wyłudzenia pieniędzy – Zagrożenia w sieci są realnym problemem, zwłaszcza, że przestępcy ciągle udoskonalają swoje działania. Odsetek ankietowanych w wieku 18-49 lat, którzy nie doświadczyli próby oszustwa nie przekracza 30 proc. Wśród seniorów jest to natomiast prawie połowa (48 proc.). Może to być związane z tym, że nie wykorzystują oni technologii w tak wielu aspektach życia, jak młodsze pokolenia. Jeśli chodzi o najbardziej popularne metody oszustw, we wszystkich grupach wiekowych na prowadzenie wysuwają się SMS-y z fałszywym linkiem, ale wśród osób 60+ taki sam odsetek (19 proc.) wskazał również na vishing, czyli telefon, podczas którego przestępca podszywa się pod pracownika z banku, urzędu lub bliską osobę. Na wynik ten może mieć wpływ fakt, że osoby po 60. roku życia często są grupą docelową wyłudzeń tzw. metodą „na wnuczka”– komentuje Marcin Szklarski, Koordynator Ds. Cyberryzyka z Santander Consumer Banku.
Coraz więcej oszustw w sieci. Tyle osób straciło pieniądze
Wśród osób, które spotkały się z próbą oszustwa, 16 proc. przyznało, że straciło z tego powodu pieniądze. W przypadku czterech na pięciu ankietowanych próby te zostały udaremnione. 40 proc. badanych, którzy spotkali się cyberoszustwem nie ukrywa, że nie podjęło żadnych dalszych działań. 27 proc. respondentów zgłosiło podejrzaną sytuację w swoim banku, a 14 proc. poprosiło o pomoc policję. Tylko 12 proc. zgłosiło się do CERT-u, czyli zespołu w strukturach NASK – Państwowego Instytutu Badawczego, który ma na celu reagowanie na incydenty bezpieczeństwa.Z pozostałymi instytucjami skontaktowało się 8 proc. respondentów.
Większość Polaków korzysta z różnych form ochrony przed cyberprzestępstwami. Prawie siedmiu na dziesięciu ankietowanych deklaruje, że chroni się poprzez ignorowanie podejrzanych linków. Na drugim miejscu znalazły się ex aequo programy antywirusowe oraz monitorowanie kont bankowych i historii transakcji – wskazało na nie po 46 proc. respondentów. Dla niemal dwóch na pięciu Polaków (39 proc.) sposobem zabezpieczania się przed cyberoszustwami jest uwierzytelnianie dwuskładnikowe. Niewiele mniej, bo 36 proc. sprawdza poprawność adresów stron internetowych, a 35 proc. regularnie aktualizuje oprogramowanie. Ponad jedna trzecia (34 proc.) używa bezpiecznych sieci Wi-Fi, a blisko trzech na dziesięciu respondentów (29 proc.) blokuje wyskakujące w przeglądarce reklamy i okienka. Z kolei 26 proc. regularnie zmienia swoje hasła, a prawie jedna czwarta (24 proc.) edukuje się na temat najnowszych zagrożeń i metod oszustw internetowych.
– Czasem wystarczy jedno nieprzemyślane kliknięcie w link lub reakcja na pozornie pilną wiadomość, aby narazić się na utratę pieniędzy czy danych osobowych. Dlatego warto zawsze weryfikować źródło wiadomości, korzystać z oficjalnych aplikacji i regularnie sprawdzać historię transakcji. Najważniejsza jest czujność – sama wiedza o zabezpieczeniach nie wystarczy, jeśli nie wdrażamy jej w praktyce. Dobrym przykładem są kopie zapasowe danych: jeśli robimy je regularnie, nie zajmują dużo czasu, a pozwalają uchronić się przed konsekwencjami nawet wtedy, gdy staniemy się ofiarą oszustwa czy ataku hakerskiego – radzi Marcin Szklarski, Koordynator Ds. Cyberryzyka z Santander Consumer Banku.
Badanie zostało zrealizowane na zlecenie Santander Consumer Banku metodą telefonicznych, standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych wspomaganych komputerowo (CATI), przeprowadzonych przez Instytut Badań Rynkowych i Społecznych (IBRiS) w dniach 11-21 sierpnia 2025 r. W badaniu wzięła udział reprezentatywna grupa dorosłych Polaków korzystających z Internetu. Próba n = 1000.
