Państwowa Inspekcja Pracy zyska nowe narzędzia działania – przewidują zmiany zapisane w zrewidowanym Krajowym Planie Odbudowy, zatwierdzonym przez unijnych ministrów 20 czerwca. Reformy mają wzmocnić uprawnienia PIP zamiast wcześniej planowanego oskładkowania umów cywilnoprawnych.
Reagowanie na skargi
Jak poinformował PAP główny inspektor pracy Marcin Stanecki, inspekcja nie planuje masowego przekształcania umów cywilnoprawnych w etaty. Działania będą podejmowane wyłącznie w przypadkach, które nie budzą wątpliwości. Celem nie jest – jak zaznaczył – „uszczęśliwianie etatem na siłę”, lecz reagowanie na konkretne skargi pracowników.
Nowe przepisy, nad którymi pracuje specjalny zespół w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, mają umożliwić inspektorom zamianę źle zawartych umów cywilnoprawnych na umowy o pracę. Stanecki podkreślił, że obecnie taka zmiana może nastąpić tylko na drodze sądowej, co często okazuje się nieskuteczne.
Proponowane zmiany przewidują, że inspektorzy PIP będą mogli wydawać decyzje administracyjne, które zobowiążą pracodawcę do zmiany formy zatrudnienia. Przewidziano również tryb odwoławczy do sądu pracy, który oceni zasadność działań inspekcji.
Zdalne kontrole
Nowością mają być również kontrole zdalne – inspektorzy zyskają możliwość analizy dokumentacji bez konieczności fizycznej wizyty w zakładzie pracy. Możliwe będzie również przeprowadzanie wideotransmisji z placów budowy. Dokumentacja pokontrolna ma być podpisywana elektronicznie, a zastrzeżenia będzie można składać w ciągu siedmiu dni.
Reforma zakłada też wyższe kary za nieprawidłowości. Obecnie średni mandat to 1300 zł, a w sądzie – 2400 zł. W Czechach, jak porównał Stanecki, średnia kara wynosi równowartość ok. 30 tys. zł. Szef PIP zaznaczył, że dla skuteczności działań inspektorów wysokość mandatów musi wzrosnąć, choć inspektorzy będą brać pod uwagę sytuację majątkową pracodawcy.
Najsurowiej mają być traktowane poważne wykroczenia, jak niewypłacanie pensji. Z kolei drobne braki formalne powinny być oceniane łagodniej. Stanecki zadeklarował, że zmiany powinny wejść w życie najpóźniej w czerwcu 2026 roku.