Trąby powietrzne mogą występować w Polsce wiosną oraz wczesnym latem. Według definicji synoptyków z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) trąba powietrzna/tornado „to rotująca kolumna powietrza rozciągająca się od podstawy chmury konwekcyjnej do powierzchni ziemi często wraz z krążącymi cząstkami stałymi (pył, gruz) lub cząsteczkami wody (w zależności od obszaru, nad którym występuje)”. Towarzyszy im zazwyczaj lej kondensacyjny, który „powstaje w strefie obniżonego ciśnienia związanej z tymi zjawiskami, gdzie dochodzi do rozprężania powietrza, następnie do jego schładzania i kondensacji” – czytamy na stronie IMGW. Co ważne, jego obecność nie jest konieczna, aby zjawisko określić trąbą powietrzną.
Największa trąba powietrzna w Polsce
Jak przypomina National Geographic, pierwszą formalną klasyfikację trąb powietrznych wprowadzono dopiero w 1971 roku. Wcześniej sugerowano się relacjami świadków oraz zdobytymi zdjęciami. W ten właśnie sposób ustalono, że największą trąbą powietrzną w Polsce było tornado z 1931 roku, które pojawiło się w Lublinie. Zaobserwowano go wieczorem 21 lipca.
Trąba powietrzna przeszła blisko centrum Lublina i niszczyła budynki o murach grubości 50 cm, przewracała też stojące na torach i załadowane wagony kolejowe – wynika z ustaleń ekspertów. „Drewniane budynki, tartaki i stodoły na przedmieściach Lublina zostały zrównane z ziemią. Jedna osoba zmar³a po podniesieniu i rzuceniu na przewody elektryczne. Trzy osoby zostały uniesione w powietrze, a dwie inne zostały zmiażdżone przez spadający gruz” – przekazał IMGW. Synoptycy określili te wydarzenia, jako „dzień, w którym pękło niebo”.
Według klimatologa Romualda Gumińskiego „na szlaku o długości około 20 km prędkość wiatru wahała się od 396 do 522 km/h, co oznaczałoby trąbę powietrzną o najwyższej sile F5 w skali Fujity-Pearsona i najwyższej sile T10 w skali TORRO” – przekazało IMGW.
Trąby powietrzne w Polsce
Według informacji zawartych w bazie European Severe Weather Database (ESWD) od 2010 do 2023 roku odnotowano 226 przypadków trąb powietrznych w Polsce. Dwie z nich miały siłę F3 (prędkość wiatru mogła osiągnąć od 254 do 332 km/h), 27 – F2 (181-253 km/h), 47 – F1 (117-180 km/h) i 24 – F0 (64-116 km/h). „W przypadku pozostałych 126 sytuacji nie określono intensywności zjawiska, co dotyczy przede wszystkim trąb występujących w obrębie Bałtyku, które nie powodując szkód nad powierzchnią wody, nie mogą zostać sklasyfikowane” – podało IMGW.
W tych latach trąby powietrzne najczęściej pojawiały się w rejonie Wybrzeża od września do października. Wówczas powstają warunki sprzyjające powstawaniu trąb wodnych. W obrębie lądu najczęściej zjawiska te pojawiały się w centrum oraz na południu i południowym wschodzie kraju. Co ciekawe, 17 lutego 2022 roku w Polsce wystąpiło aż 27 trąb powietrznych – większość z nich wystąpiła na wschodzie i południu woj. wielkopolskiego.