Prawo Zipfa odnosi się także do języka ptaków. Nowe odkrycie

Prawo Zipfa, zwane inaczej prawem zwięzłości, to dość zawiła koncepcja dotycząca języka. Jest obrazowana wzorami matematycznymi i wykresami krzywych. Konkretny wzór ma powtarzać się w każdym języku świata.

Ptasi język jest podobny do ludzkiego

Koncepcja George’a Kingsleya Zipfa z 1945 r. zakłada w skrócie, że ludzkość kieruje się prawem zwięzłości, co opisuje jako ujemną korelację między długością wyrazu a częstotliwością jego użycia.

Np. najczęściej używane słowa w języku angielskim (the, of, and, a, to, itd.) są zazwyczaj krótsze niż słowa mniej popularne. Czyli: częstotliwość występowania danych słów jest odwrotnie proporcjonalna do ich rangi, a słowa stosowane najczęściej pojawiają się dwa razy częściej niż drugie, trzy razy częściej niż kolejne, itd.

Prawo jest spełnione niemal doskonale dla pierwszych najczęściej występujących 200-300 słów.

Zasada ta powtarza się zasadniczo we wszystkich językach świata w tym, angielskim, polskim, francuskim, niemieckim. Tucker Gilman z Uniwersytetu w Manchesterze uważa, że to samo można powiedzieć o ptasich językach.

Ludzki a ptasi język. Prawo Zipfa objaśnia prawa zwięzłości

Prawo Zipfa w świecie ludzkim wykracza poza lingwistykę i jest też obserwowane dla częstości występowania wyrażeń matematycznych w tekstach technicznych, częstości występowania wysokości nut w zapisach utworów muzycznych, a nawet danych związanych ludzką aktywnością, takich jak ranking wielkości miast, liczby osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach, rozkładu wysokości dochodów osobistych, czy popularności stacji telewizyjnych.

Jedną z głównych trudności w ustaleniu stosowania zasad prawa zwięzłości u różnych gatunków ptaków jest to, że mają one o wiele mniejszy „zasób słów” niż ludzie, a rodzaje form wokalnych mogą się znacznie różnić między poszczególnymi gatunkami.

Ptaki mają np. zdolność naśladowania odgłosów z otoczenia, czy perfekcyjnego zgrania głosów w duecie bez żadnych wcześniejszych prób, robi tak m.in. polska zielonka (Zapornia parva), dość skryty ptak zamieszkujący podmokłe tereny. Zielonka wyróżnia się niezwykle szybkim tempem śpiewu, osiągając nawet 30 głosów na sekundę i zaledwie 14-milisekundowymi przerwami między głosami.

„Wiemy, że ptaki i ludzie mają podobne geny i struktury mózgu odpowiedzialne za naukę i komunikację, ale po raz pierwszy udało nam się wykryć spójny wzorzec oparty na prawie Zipfa u wielu gatunków ptaków” – powiedział Gilman w oświadczeniu prasowym.

Wykaz „wyrazów” i ich występowanie u ptaków

Analiza 600 różnych głosów wydawanych przez ptaki pokazała, że wzorzec prawa zwięzłości stosują m.in. przedstawiciele przedrzeźniaczy, łuszczakowatych, wireonkowatych, czy drozdowatych.

Cechą charakterystyczną przedrzeźniaczy, od której wywodzi się ich polska nazwa oraz nazwy w wielu innych językach, jest duża zdolność do naśladowania odgłosów innych ptaków oraz różnych innych dźwięków. Mówi się o nich, że to ptaki mimetyczne.

„Badanie prawa zawiłości w śpiewie ptaków jest o wiele bardziej złożone niż w języku ludzkim. Natomiast badania pokazały, że poszukiwaniu wzorców językowych trzeba analizować wiele gatunków jednocześnie, a nie tylko jeden” – zaznaczają naukowcy.

To nie pierwsze badanie, w którym zastosowano prawo zwięzłości na przykładzie ptaków. W 2020 r. odkryto na tej podstawie, że pingwiny z Afryki Południowej również podlegają prawu Zipfa, a także innej regule językowej, znanej jako prawo Menzeratha-Altmanna, która głosi, że złożone wokalizacje składają się częściej z krótkich dźwięków niż ze słów z mniejszą liczbą samogłosek.