Na rolników czeka nowy obowiązek wynikający z unijnego rozporządzenia EUDR. Od 30 grudnia 2025 r. konieczne będzie składanie oświadczeń, że produkcja wybranych towarów rolno-spożywczych nie przyczyniła się do wylesiania. Przepis dotyczy takich surowców, jak soja, wołowina, drewno, kawa, kakao, palma olejowa, kauczuk, a także ich pochodnych – m.in. papieru czy śruty sojowej.
Nowy obowiązek
Zgodnie z EUDR, przed wprowadzeniem produktów na rynek Unii Europejskiej, ich udostępnieniem lub eksportem, trzeba będzie wykazać należytą staranność i złożyć odpowiednie oświadczenie. Niedopełnienie obowiązku może skutkować karami finansowymi, konfiskatą produktów, utratą przychodów oraz zakazem uczestnictwa w zamówieniach publicznych.
Rozporządzenie, choć przyjęte już w czerwcu 2023 r., zacznie obowiązywać dopiero pod koniec 2025 r. W przypadku małych i mikroprzedsiębiorstw działających przed 2020 r., termin przesunięto do 30 czerwca 2026 r. – z wyjątkiem produktów drewnianych. Mimo to pojawiają się głosy, że termin ten może ulec dalszemu przesunięciu.
Jak informuje EY Polska i PwC, celem EUDR jest walka z wylesianiem, ochrona bioróżnorodności i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. W Polsce temat wywołuje niepokój wśród rolników. Zdaniem Stowarzyszenia Polska Soja, to dodatkowe obciążenie formalne i utrudnienie kontaktu z firmami skupującymi.
Uproszczenie procedur
Ministerstwo Rolnictwa pracuje nad uproszczeniem procedur. Kluczową rolę odegra ARiMR, która przygotowuje narzędzia informatyczne – m.in. system generowania danych geolokalizacyjnych działek rolnych i wsparcie w składaniu oświadczeń. Resort planuje także rozwiązanie, które pozwoli Agencji składać zbiorcze potwierdzenia w imieniu producentów rolnych.
Nadzór nad przestrzeganiem EUDR zostanie podzielony między różne inspekcje – m.in. Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (soja, kawa, kakao), Inspekcję Weterynaryjną (bydło) i Inspekcję Ochrony Środowiska (drewno). Klasyfikacja ryzyka obejmuje też cztery państwa o najwyższym poziomie zagrożenia: Rosję, Białoruś, Koreę Północną i Mjanmę.