Wrony zadziwiły badaczy. Radzą sobie z geometrią

To dość sensacyjne odkrycie, bo nie jest to umiejętność powszechna w świecie zwierząt. Owszem, ptaki rozpoznają kształty. Potrafią nawigować dzięki nim, są w stanie liczyć i oszacować podstawowe zmiany, ale zakładano, że poważniejsza znajomość geometrii i matematyki jest dla nich niedostępna.

Wrony radzą sobie z geometrią

To ludzie są wrażliwi na reguły geometryczne. Rozpoznajemy symetrię, układ przestrzenny i potrafimy dostrzec, gdy coś pod tym względem nie gra. To umiejętność ludzkiego mózgu, a przynajmniej tak do niedawna sądzono.

Gdy zbadano pod tym kątem pawiany, okazało się, że nie potrafią one przejść badania polegającego na rozpoznawaniu regularności czworokątów i figur wypukłych. Tymczasem wrony sobie poradziły.

Te nadzwyczaj inteligentne ptaki wysadziły w zasadzie w powietrze założenie, że rozpoznawanie złożonych kształtów geometrycznych i struktur przestrzennych jest właściwością mózgu tak zaawansowaną, że wyłącznie ludzką. Okazuje się, że nic podobnego.

Andreas Nieder i inni naukowcy Uniwersytetu w Tybindze pracowali z dwoma czarnowronami, które były dorosłymi samcami i zostały wcześniej przeszkolone w obsłudze prostych ekranów dotykowych. Inaczej mówiąc, wrony potrafiły komunikować badaczom decyzje, które podejmowały w trakcie eksperymentów.

W badaniach sprawdzono, czy czarnowrony „wyłapią” brak powtarzalności i regularności kształtów figur geometrycznych. Pokazywano im np. pięć figur, z których cztery były identyczne, ale czwarta odstawała. Wrony szybko rozwiązywały zadanie, a wskazanie niepasującego elementu wiązało się z nagrodą – smacznymi larwami. Błędna odpowiedź wykluczała smakołyk.

Z czasem jednak niemieccy naukowcy utrudniali zadanie. Kształty stawały się mniej oczywiste, a różnice między niepasującym elementem a resztą – coraz subtelniejsze. Stosowano lekkie przesunięcia krawędzi, zakłócanie symetrii, itp.

Ptaki dawały sobie jednak radę i z takimi próbami. Współczynnik poprawnych odpowiedzi u jednej sięgał 60 proc., u drugiej – 50 proc., zatem daleko wykraczało to poza przypadkowość.

Zmiany skali i położenia kształtów także nie powodowały problemów u wron. Były one zadziwiająco dokładne w odpowiedziach. To był dowód na to, że rozumieją geometrię, struktury przestrzenne i rozpoznają nieregularności i zakłócenia w symetrii.

Ptaki są bardzo wrażliwe na kształty

Badacze zwracają uwagę, że ptaki nie były wcześniej szkolone pod kątem znajomości geometrii. Radziły sobie z kształtami bez przeszkolenia, co by znaczyło, że umiejętność rozpoznawania kształtów i nieregularności jest ich cechą ewolucyjną.

Co więcej, skoro w badaniu brały udział dwa osobniki, znaczy to, że nie jest to cecha osobnicza, ale gatunkowa. Czarnowron po prostu radzi sobie z geometrią jako cały gatunek i zapewne podobne umiejętności mają inne ptaki krukowate. Kruki, kawki, sroki, wrony siwe także słyną z nadzwyczajnej inteligencji.

Część naukowców uważa, że zdolność krukowatych do reakcji na kształty może być kwestią ich wrażliwości wzrokowej, której wiele ssaków nie ma. Ptaki, zwłaszcza te inteligentne, mogą górować pod tym względem nad wieloma ssakami, nawet naczelnymi.

Ornitologowie wiążą to z trybem ptasiego życia, związanego z lotem i przemieszczaniem się na duże odległości. Ptaki obserwują wtedy świat z dużej wysokości, widzą go głównie w ujęciu geometrycznym. Kształty widziane z góry mogą być podstawą ich nawigacji. Nawet drobne odchylenia to dla nich bezcenna wskazówka, na którą są wyczulone.