Wybory, sondaż CBOS. Motywy wyborców. To dlatego głosowali na kandydata

CBOS zapytał wyborców o motywacje w ostatnich wyborach prezydenckich; badanie podzielono na płaszczyzny obejmujące m.in. poglądy i program, wizerunek kandydata, systemowo-polityczny kontekst wyborów.

Wybory prezydenckie. Czym kierowali się wyborcy przy urnach?

20 proc. wyborców, którzy oddali głos na popieranego przez PiS Karola Nawrockiego wskazało, że na ich decyzję wpłynęła bliskość poglądów, wskazywali również, że jest to „patriota i prawdziwy Polak” (14 proc.), 8 proc. wybrało go ze względu na prawicowe i konserwatywne poglądy, 7 proc. ze względu na to, że to katolik i chrześcijanin a 1 proc. wyborców przekonał sprzeciw wobec paktu migracyjnego.

Jak zaznacza CBOS mniejszą rolę niż identyfikacja z poglądami Karola Nawrockiego odgrywał jego osobisty wizerunek. 11 proc. akcentowało jego wiarygodność, a po 2 proc. wykształcenie i bezpartyjność. 11 proc. zadeklarowało, że głosowało na niego z powodów negatywnych, czyli dlatego, że był to wybór „mniejszego zła”.

21 proc. wyborców kandydata KO Rafała Trzaskowskiego przekazało, że motywacją dla nich była bliskość poglądów, 4 proc. – że to, iż jest politykiem proeuropejskim, który gwarantuje obecność Polski w UE, a 3 proc. poparło go z powodów ideowych tj. za liberalne podejście, stosunek do LGBT, aborcji i Kościoła.

Dla 28 proc. ważne były kompetencja, wykształcenie i obycie w świecie, głosowali też m.in ze względu na wiarygodność i uczciwość (12 proc.), dla 5 proc. sprawia to wizerunek człowieka dialogu, który nie dąży do podziałów. 7 proc. motywowało swój wybór mniejszym złem, 5 proc. głosowało w celu odsunięcia PiS od władzy lub dla rozliczenia poprzedniej ekipy; tyle samo wskazało, że głosowało ze względu na ogólne poparcie dla KO, 4 proc. ze względu na to, że „Szymon Hołownia nie miał szans”.

Podobnie jak u Nawrockiego 19 proc. badanych popierających Trzaskowskiego wyraziło ogólną aprobatę dla kandydata, a dla 1 proc. atutem była rodzina.

Pierwsza tura wyborów prezydenckich. Dlaczego Polacy głosowali na Sławomira Mentzena?

Dla 39 proc. wyborców Sławomira Mentzena (Konfederacja) istotna była bliskość poglądów; wskazywali też, że na ich wybór wpłynął program gospodarczy (17 proc.), patriotyzm (4 proc.), czy stanowisko wobec Ukrainy – sprzeciw wobec wstąpienia tego kraju do NATO(1 proc.). 3 proc. jego zwolenników przypisało mu cechy osoby wiarygodnej, a po 1 proc. kompetentnej i niezmiennej w poglądach. 21 proc. zwróciło też uwagę, że jest to „kandydat spoza duopolu„, 5 proc. wskazało ogólną potrzebę zmian, 3 proc., że nigdy nie rządził. Dla 17 proc. Mentzen był to „najlepszy kandydat”, a 3 proc. odniosło się do jego aktywności na TikToku.

Wyborcy Grzegorza Brauna swój wybór motywowali m.in. bliskością poglądów (32 proc.), walką o polskie sprawy (24 proc.), wsparciem dla rolnictwa (7 proc.) i z powodu wartości chrześcijańskich (4 proc.). Zdaniem 18 proc. jest to kandydat odważny i prawdomówny, który nie boi powiedzieć co myśli, dla 11 proc. jest wiarygodny, dla 7 proc. twardy i zdecydowany, 8 proc. wskazało inne cechy tj. inteligencję. Po 2 proc. wskazało, że na ich wybór wpłynął kontekst wyborów, tj. brak lepszej alternatywy, czy oczekiwanie zmiany. Natomiast 12 proc. wyborców Brauna motywowało swój wybór tym, że jest to ogólnie najlepszy kandydat i „polski Donald Trump”.

Zwolennicy Adriana Zandberga (Razem) swój wybór tłumaczyli m.in. bliskością poglądów (49 proc.), prospołecznym charakterem (19 proc.), czy lewicowymi i socjaldemokratycznymi poglądami (13 proc.). 8 proc. jego wyborców zwróciło uwagę na prawa kobiet, a po 2 proc. wskazało na prawa osób LGBT+ i prawa zwierząt.

17 proc. wyborców Zandberga, przypisywało mu wizerunek mądrego i merytorycznego, 5 proc. wskazało na konsekwentność w poglądach, 3 proc. wiarygodność, a 2 proc. odpowiedziało, że jest młody. Po 4 proc. motywowało swój wybór niezadowoleniem z rządu oraz że jest to kandydat spoza duopolu i po 2 proc. motywowało potrzebą zmiany, lub brakiem alternatyw. Według 4 proc. to ogólnie dobry kandydat.

CBOS. Czym kierowali się Polacy przy wyborze kandydata na prezydenta?

36 proc. wyborców Szymona Hołowni (Polska 2050) motywowało swój wybór bliskością poglądów, 8 proc. zwróciło uwagę na wartości chrześcijańskie, 2 proc. wskazało troskę o niepełnosprawnych. Wyborcy przypisywali mu m.in. wizerunek umiarkowanego, wyważonego (15 proc.), budzącego sympatię (11 proc.) i młodego, ambitnego kandydata (10 proc.).4 proc. odpowiedziało, że ich wybór motywowany był ogólnym poparciem dla Trzeciej Drogi, a 24 proc. wskazało, że to „dobry kandydat – ogólnie”.

Wyborcy Magdaleny Biejat (Lewica) w 50 proc. głosowali na nią z powodu poglądów, 19 proc. odpowiedziało, że motywacją były jej lewicowe poglądy, dla 12 proc. ważne były jej prospołeczne poglądy. Biejat dla swoich wyborców sprawia wrażenie kandydatki mądrej (7 proc.), a 2 proc. swój wybór motywowało tym, że jest kobietą. 6 proc. swój wybór motywowało głosowaniu przeciwko innym kandydatom; 4 proc. wskazało, że wyboru pomógł im dokonać latarnik wyborczy.

Badanie zostało zrealizowane metodą wywiadów telefonicznych wspomaganych komputerowo (CATI – 89,6 proc.) oraz wywiadów internetowych (CAWI – 10,4 proc.) w okresie 26-28 maja 2025 roku na próbie dorosłych mieszkańców Polski (N=1000).