Żandarmerię Wojskową czekają spore zmiany. Zyska dodatkowe uprawnienia

W wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt zmiany ustawy o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych. Za te odpowiada minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz. Skąd ewolucja szkarłatnych beretów? Zmiany to odpowiedź na rosnące zagrożenia – cybernetyczne, ale także związane z wojną toczącą się za naszą wschodnią granicą.

Zmiany w Żandarmerii Wojskowej. Co proponuje rząd?

Według założeń projektu Żandarmeria Wojskowa powinna dysponować odpowiednimi narzędziami prawnymi, aby, jak czytamy w projekcie, była „gotowa na każdą ewentualność zdarzeń”. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to pierwszy kwartał 2026 roku.

Zmiany mają przede wszystkim zwiększyć skuteczność Żandarmerii Wojskowej. Jej historia sięga 1990 roku, a w czasie pokoju formacja zapewnia przestrzeganie dyscypliny wojskowej oraz ochrania porządek publiczny na terenach jednostek wojskowych.

Zadaniem żandarmerii jest także wykrywanie przestępstw i wykroczeń popełnionych przez osoby, w stosunku do których Żandarmeria Wojskowa jest właściwa. To publiczna część, bo w czasie wojny zadania żandarmerii są bardziej rozbudowane i jednocześnie niejawne.

Kompetencje i uprawnienia Żandarmerii Wojskowej. To się zmieni

Lista proponowanych zmian jest długa. W ramach projektu planowane jest rozszerzenie kompetencji Żandarmerii. Ta będzie mogła podejmować działania wobec szerszego kręgu osób, w tym żołnierzy terytorialnej służby wojskowej, osób zakłócających czynności służbowe, noszących mundur wojskowy bez uprawnień, czy świadków czynów zabronionych.

Żandarmeria zyska również nowe uprawnienia, takie jak kontrola uprawnień do noszenia munduru i oznak wojskowych oraz ochrona fizyczna placówek zagranicznych i personelu dyplomatycznego.

Projekt ustawy przewiduje także wzmocnienie procedur ochrony osób i obiektów, w tym najważniejszych osób w państwie, jak prezydent, marszałkowie Sejmu i Senatu, premier, minister obrony narodowej, czy Naczelny Dowódcy Sił Zbrojnych RP. Oprócz tego będzie mogła chronić przedstawicieli NATO. Ustawa wprowadza także usprawnienia organizacyjne formacji. Mowa tu o takich zmianach jak kontrola jednostek przez Komendanta Głównego ŻW, nowe wzory legitymacji i odznak, zmienia się też procedury przechowywania i niszczenia dokumentów.

Żandarmeria Wojskowa otrzyma również uprawnienia w postępowaniach karnych i wykroczeniowych, w tym możliwość samodzielnego prowadzenia czynności wyjaśniających i występowania jako oskarżyciel publiczny. Żandarmeria będzie mogła także korzystać z nowych narzędzi i metod działania, co przyspieszy prowadzone postępowania przygotowawcze i sądowe w wojsku.

W zakresie ruchu drogowego żandarmeria będzie mogła kontrolować ruch i zabezpieczać przejazdy kolumn wojskowych. Projekt wprowadza także kontratyp wyłączający odpowiedzialność karną za działania takie jak kontrolowany zakup czy nadzorowana przesyłka. Kontratyp chroni przed zarzutem przestępstwa określonego w art. 235 k.k., czyli tworzenia fałszywych dowodów dla podjęcia ścigania o przestępstwo. Jednocześnie przepis jest analogiczny do regulacji zawartej w ustawie o policji.