Od 1 czerwca 2025 roku zacznie obowiązywać nowa ustawa regulująca zasady powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wprowadza ona szereg istotnych zmian dla przedsiębiorców zatrudniających obcokrajowców, zastępując dotychczasowe przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Nowe regulacje wprowadzają odmienne rozwiązania oraz dodatkowe obowiązki związane z legalizacją pracy cudzoziemców w Polsce.
Jak podkreśla resort pracy, znowelizowane prawo ma przede wszystkim chronić polskich pracowników.
„W pierwszej kolejności ustawa zabezpiecza polskich pracowników, by nie byli narażeni na nieuczciwą konkurencję czy utratę pracy. Chroni także cudzoziemców przed nadużyciami i naruszeniami prawa. Przedsiębiorcom mierzącym się z niedoborami pracowników zapewnia z kolei przejrzyste i przyjazne przepisy” – czytamy na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS).
Zatrudnianie cudzoziemców – najważniejsze zmiany
Jednym z kluczowych założeń ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest przeciwdziałanie nadużyciom związanym z pozyskiwaniem zezwoleń na pracę wyłącznie w celu uzyskania wjazdu do strefy Schengen.
– Do najważniejszych zmian należy ograniczenie podstaw pobytowych umożliwiających podjęcie pracy w Polsce – od 1 czerwca nie będzie legalne wykonywanie pracy na szerszym katalogu wiz (m.in. nie będzie legalne wykonywanie pracy na podstawie wizy w celu odwiedzin rodziny lub przyjaciół, czy leczenia). Z katalogu dokumentów legalizujących pobyt umożliwiających wykonywanie pracy wyłączono również możliwość wykonywania pracy na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen – wyjaśnia w rozmowie z „Wprost” mec. Małgorzata Kolasa-Dorsz, radca prawny w Rödl & Partner
Jak wskazuje prawniczka, dodatkowo w ustawie o cudzoziemcach równolegle wprowadzono zmiany uniemożliwiające cudzoziemcom uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę nie tylko na podstawie wizy, lecz również dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo strefy Schengen (z wyjątkiem przypadków korzystania z prawa do mobilności).
– Wśród silnie akcentowanych postulatów pojawia się również kwestia przeciwdziałania zjawisku outsourcingu „pracowniczego”, zmierzającego do obejścia przepisów dotyczących świadczenia pracy tymczasowej. Do nowych przesłanek odmowy wydania zezwolenia na pracę należy przypadek, w którym cudzoziemiec wykonywałby pracę na rzecz osoby trzeciej, a nie miałby statusu pracownika tymczasowego zatrudnionego przez polską agencję pracy tymczasowej – zauważa ekspertka.
Zatrudnianie cudzoziemców – nowy system informacyjny
Zamierzony przez resort pracy cel ma zostać osiągnięty poprzez wdrożenie nowych funkcjonalności w systemach informatycznych, zwiększenie zaangażowania publicznych służb zatrudnienia w procesie wydawania zezwoleń oraz lepszą integrację systemów różnych instytucji państwowych.
– Nowa ustawa wprowadza pełną elektronizację postępowań w sprawie wydania zezwoleń na pracę oraz oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Zrezygnowano również z obowiązku uzyskiwania informacji starosty na temat możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy i przeprowadzania tzw. testu rynku pracy – obecnie jest to warunek wydania zezwolenia na pracę cudzoziemca – mówi mec. Małgorzata Kolasa-Dorsz.
Wyjaśnia, że obok wprowadzonych uproszczeń zaktualizowano oraz dodano nowe obowiązki po stronie pracodawcy.
– W szczególności dodano obowiązek przekazania organowi, który wydał zezwolenie na pracę lub oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi, kopii umowy z cudzoziemcem za pośrednictwem dedykowanego systemu. Zgodnie z komunikatem z Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 28 maja 2025 r., termin wdrożenia odpowiedniego systemu zaplanowano na 1 sierpnia 2025 r. (dla zezwoleń na pracę) oraz 1 lipca 2025 r. (dla oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi i zezwoleń na pracę sezonową) – tłumaczy prawniczka.
Nawet 50 tys. zł za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców
Nowe przepisy znacząco podnoszą również kary za nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi.
– Nowa wysokość kar wynosi od 3000 zł do 50 tys. zł (dotychczas było to od 1000 zł do 30 tys. zł), przy czym karę grzywny wymierza się w kwocie nie niższej niż 3000 zł za jednego cudzoziemca – wyjaśnia mec. Kolasa-Dorsz.